Азярбайъан кооперасийа университетинин дярсликляри

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

353 
XXII 
F
Ə
S
Ġ
L
. 
ĠSTEHLAK 
YIĞIM 
VƏ 
Ġ
NVEST
Ġ
S
Ġ
YALAR 
MULT
Ġ
PL
Ġ
KATOR-AKSELERATOR N
Ə
Z
Ə
R
Ġ
YY
Ə
S
Ġ 
 
Əsas makroiqtisadi göstəricilərdən biri olan milli gəlir 
istifadəsinə görə istehlak və yığım fondlarına ayrılır. Milli 
gəlirin bu iki hissəsi arasında olan nisbətin gözlənilməsi, zəruri 
olan ictimai təkrar istehsalın nisbətlərindən biridir. 
Nəzəriyyəçilərin fikrincə, istifadə olunan milli gəlirin 70/85%-i 
istehlaka, 15/30%-i yığıma sərf olunmalıdır. Hər bir ölkənin 
konkret tarixi şətaitindən asılı olaraq, bu nisbət bu və ya digər 
dərəcədə dəyişilə bilər. 
§1. İstehlakın mahiyyəti və təsnifatı 
 
Ġstehlak dedikdə
məhsul və xidmətlərdən istifadə 
olunması, onların fiziki mənada məhv edilməsi nəzərdə tutulur. 
Burada qeyri-məhsuldar, cəmiyyət üzvlərinin şəxsi istehlakı 
nəzərdən keçiriləcəkdir. İctimai təkrar istehsalın son fazası olan 
istehlak, onun digər fazaları (mübadilə, bölgü) ilə, xüsusilə də 
istehsal fazası ilə sıx əlaqədardır. Belə ki, istehlakın səviyyəsi 
xeyli dərəcədə istehsalın səviyyəsindən asılı olur. Əmək 
məhsuldarlığı və ona müvafiq olaraq ictimai istehsalın 
səviyyəsi yüksək olan ölkələrdə qeyri-məhsuldar istehlakın da 
səviyyəsi yüksək olur. 
Qeyri-məhsuldar istehlak əsasən aşağıdakı istiqamətlərdə 
təsnifatlaşdırılır: 
a)
istehlak olunma obyektlərinə görə maddi nemətlərin 
və xidmətlərin istehlakı fərqləndirilir; 
b)
istehlakın subyektlərinə görə şəxsi və ictimai istehlak 
fərqləndirilir.