Азярбайъан кооперасийа университетинин дярсликляри

Cevons Uilyam Stenli 
(1835-1882)- ingilis iqtisadçısı, 
―Siyasi iqtisad nəzəriyyəsi‖ (1871) kitabxanada faydalılıq 
nəzəriyyəsini inkişaf etdirmişdi. Cevons nemətin dəyərliliyinin 
onun
istehsalı üçün lazım olan əməkdən asılı olması ideyasını 
inkar edir və sübut edirdi ki, dəyərlilik alıcının həmin nemətin 
faydalılığı haqqında subyektiv fikirdən asılıdır. Cevons bildirir 
ki, nemət yalnız özü ilə gətirdiyi faydalılığa müvafiq olaraq 
dəyərləndirilir, əmək və digər istehsal amilləri yalnız bu 
nemətlərin istehsalında iştirak edəndə dəyərə malik olurlar. O 
göstərmişdir ki, istehlakçı aldığı nemətlərin sayını müəyyən 
nemətin sonuncu vahidinin faydalılıq həddinin istənilən digər 
nemətin sonuncu vahidinin faydalılıq həddinə bərabər 
oluncayadək artırmağa meyillidir. Cevons həm də statika və 
nəzəri təhlilin iqtisadi elmdə birləşdirilməsi problemi ilə 
maraqlanırdı.
 
Ч 
 
Çoxluğa qoĢulma effekti
- başqa istehlakçıların tələb 
həcminin dəyişməsinə cavab olaraq bir istehlakçının nemətə 
tələb həcminin birtərəfi qaydada dəyişməsi. 

---

585 
 
Д 
 
Daxili (aĢkar olmayan) xərclər
–yəni istehsal amilləri 
fırmasına məxsus xərclər. 
Deduksiya
- məntiqi mülahizələrdə ümumi muddəalardan 
xüsusi nəticəyə gəlmə. 
Deflsit
- geniş mənada nəyinsə çatışmaması, azlığı; dar 
mənada hazırkı anda kifayət qədər olmayan resurs və yə əmtəə. 
Demoqrafiya
- əhali haqqında, əhalinin ümumi sayını və 
ölümlülük, doğum və miqrasiya nəticəsində onun dəyişməsini, 
əhalinin cinsinə və yaşına görə bölgüsünü, onun coğrafı və 
peşə strukturunu öyrənən elm. 
Demoqrafik tələ
- ölkə əhalisinin artım tempinin əldə 
oluna biləcək iqtisadi artım səviyyəsini üstələdiyi vəziyyət, bu 
isə əhalinin hər nəfərinə düşən gəlirin azalmasma səbəb olur. 
Devalvasiya
- bir ölkə valyutasının digər ölkənin 
valyutasma nisbətən birdən qiymətdən düşməsi, mübadilə 
kursunun aşağı düşməsi.