Azotli organik birikmalar

Fizikaviy xossalari :

Metilamin, dimetilamin va trimetilamin o’tkir hidli, gazsimon moddalar, suvda yaxshi eriyidilar va ishqoriy muhit hosil qiladilar.

Aminlarning o’rta vakillari suyuqlik, ammiak hidini beradi. Yuqori molekulyar aminlar qattiq, hidsiz, suvda erimaydi. Aminlarning molekulyar massalari ortib borishi bilan ularning zichliklari va suyuqlanish, qaynash temperaturalari ortib boradi. Masalan : metilaminni suyuqlanish temperaturasi -93,6^oC bo’lsa, normal geksadesilamin (C₁₆H₃₃ – NH₂) 52,5^oCda suyuqlanadi va 330^oCda qaynaydi.

Kimyoviy xossalari :

1. 
   Asos xossalari. Kislotalar bilan ta’siri. Ikki negizli kislotalar bilan nordon va o’rta tuzlar hosil qiladi :
   

R – NH₂ + H₂SO₄ →R –NH₃HSO₄

Nordon tuz

2R – NH₂ + H₂SO₄ →(R –NH₃)₂SO₄

O’rta tuz

2. 
   Aminlarga nitrit kislota ta’sir ettirilganda birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi aminlar har xil reaksiyaga kirishadilar :
   

1. 
   CH₃ – NH₂ + HONO →CH₃ – OH + H₂O + N₂↑
   

Nitrit metil

kislota spirti

2. 
   (CH₃)₂ – NH + HONO →(CH₃)₂ – N – NO + H₂O
   

Nitroza amin

3. 
   (CH₃)₃N + HONO ↔(CH₃)₃NHNO₂
   

Nitrit kislotaning trimetil

ammoniyli tuzi

Hosil bo’lgan tuz beqaror (kuchsiz nitrit kislota tuzi) bo’lganligi uchun darhol gidrolizlanib ketadi va dastlabki moddalar hosil bo’ladi. Tarkib o’zgarmay qoladi.