Azimova sevinchning dunyo xalqlari madaniyatidagi umumiylik va farqlar

Antik davr odami ham 
jamiki 
insoniyatning 
hayot 
yo'lini 
bosib 
o'tgan. 
Dunyoqarash, 
tafakkur turli tarixiy 
davrlarda 
turli 
xil 
kechadi. 
Lekin 
Yunoniston 
va 
Rim 
madaniyatini 
birlashtirib 
turadigan 
ko'p jihatlar bor. Har 
ikkala 
mamlakatning 
ko'p sonli aholisi O'rta 
Yer 
dengizi 
havzasi 
atrofiga yoyilib ketgan 
edi.
Ana shu tarqoq aholi O'rta Yer dengizi madaniyati deb atalgan madaniyatdan oziqlandilar. 
Har ikkala mamlakat ham tosh 
qurollarni
, keyinroq temir buyumlarni o'zlashtirib olishda 
bir xil surat bilan bordilar. Ularning ishlab chiqarish imkoniyatlari va ijtimoiy tuzilishi, 
aqliy taraqqiyoti ham juda yaqin edi. Ammo Yunoniston va Rim madaniyati bora - bora 
keskin ajralib, har biri o'z yo'lidan ketdi, mustaqil, bir - birini takrorlamaydigan oqimni 
shakllantirdilar. Yunoniston asosan, Eron, Kichik Osiyo, Afrika va Old Osiyo xalqlari 
madaniyati bilan uzviy aloqaga kirishdi. O'rta 
Osiyo misolida ham
 bu jarayonni kuzatish 
mumkin. 

---

Aleksandr Makedonskiy (Iskandar) Eron saltanatini, buyuk Axmoniylar sulolasini bosib 
olgandan keyin (mil. aval. 330 - 327 y.) Yunon va Rim badiiy madaniyati O'rta 
Osiyoning azaliy madaniyatiga kuchli ta'sir etdi. O'zbekiston zaminida antik badiiy 
madaniyatning eng gullagan davri - mil. aval. 3, milodiy- 3 asrlardir1. Rim madaniyati 
esa, qadimiy Yevropa bilan munosabatni mustahkamladi. Vizantiya madaniyatida 
milodning IV - XV asrlarida antik Rim madaniyati izlarini ko'rish mumkin. IV - VI 
asrlarda Vizantiya yuksak iqtisodiyoti, ko'rkam, hashamatli saroylari va ibodatxonalari 
bilan shuhrat qozondi. Bu davrda Vizantiya ustalari yasagan buyumlar ko'p 
mamlakatlarda shuhrat qozondi. Har bir shaharning o'z teatri, sirki, ko'p qavatli uylari, 
rejali doirasimon maydonlari, keng ko'chalari bor edi. Arxaik, ya'ni qadimiy madaniyat 
tushunchasi neytral ma'noda ishlatiladi. Shuningdek, bir hududdagi qadimiy 
madaniyatga oid ashyolar boshqa hududda takrorlanishi mumkin yoki shunga o'xshash 
hodisa yuz berishi mumkin. Umuman olganda, arxaik madaniyat insoniyatning ilk 
davrdagi maishiy va 
ma'naviy hayoti tarzini bizgacha yetkazib kelgan aqliy tafakkur mahsulidir. 
Arxaik davrdagi insonning fikrlash tarzi. Arxaik davrdagi insoniyatning dunyoqarashi, 
tafakkur tarzi qay omillar asosida rivojlanishini yuqorida ko'rib o'tdik. Albatta, 
dunyoqarash va tafakkurning shakllanishiga tabiatdagi hodisalar, tabiiy o'zgarishlar 
ta'sir ko'rsatadi, dunyoqarash, tafakkur bilan tabiat doimo bir - biriga ta'sir o'tkazib 
boradi. Natijada, ibtidoiy inson atrofida yuz berayotgan voqea - hodisaga o'z 
munosabatini bildiradi. 

---

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
1. Axmedova E, Gubaydullin R.. Kul`turalogiya. Mirovaya kul`tura.Tashkent.: -2001 g. 
“Akademiya” xudojestv Uzbekistana. 
2. Tulenov J. Qadriyatlar falsafasi. – Toshkent.: «O'zbekiston», 1998 
3. Boboev X. va boshqalar. Madaniyatshunoslik asoslari. -Toshkent.: 2001 y. 
Internet ma'lumotlari: 
4. www.aim.uz. 
5. www.press-servise.uz.