Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

114. PAŞA BƏY
I mətn

Paşa bəy deyirmiş ki, qorçulunun varın-döölətin yığsan bir xoruzun belinə xoruz aparar, amma sözün dəvə qatarı çəkməz. Həmin kəntdən Şərif adında bir kişi əhd eləmişdi ki, mən öləndə məni Paşa bəyin ədalətiynən götürün, molla-zad lazım deyil. Paşa bəyi gətirərsiniz, Paşa bəy öz ədalətiynən, qanun-qaydasıynan götürər. Bir gün gəlif deyillər, Şərif kişi, Paşa bəy öldü. Deyif ki, hayıf. Da denən mən Şərif kişi öləndə heyvan kimi öləjəm. Mənim üsdümdə qanun-qayda tətbiq olunmayajaxdı. Öl Şərif, öl, heyvan kimi öl. Artıx Paşa bəy ölüfdü.

II mətn

Bir gün mənim babam Məşədi Şükür xəsdələnir. Babamnan da Paşa bəy dosduymuş. Məşədi Şükür qonşunu çağırır ki, get qonşu kəntdə Paşa bəyə denən ki, Məşədi Şükür xəsdələnifdi, ona bir dənə baş ağrısı dərmanı versin. Bu da gedir Paşa bəyin evinin qənşərində dayanıf çağırır:

– Ay Paşa bəy, ay Paşa bəy.

Nökərlər çıxır. Deyir:

– Paşa bəyə deyin bir az bəri gəlsin.

Paşa bəy də yaşdaşmışdı, çətinniknən yeriyirdi. Nökərlər deyir ki, bəy, icazə ver gedək onu bir az çırpax. Deyir:

– Yox, onun qabına qoyulan odu, gedəjəm.

Çəliyin alır əlinə yavaş-yavaş çıxır.

– Ə oğul, nə deyirsən?

Deyir:

– Bəri gəl ey, səynən işim var.

Nəysə, yavaş-yavaş gedir. Deyir:

– Ə oğul, nə deyirsən?

Deyir:

– Məşədi Şükür məni göndərdi, dedi ki, maa dərman versin, başım ağrıyır.

Deyir:

– Oğul, Məşədi Şükürə dərman tapılajax, amma sana dərman yoxdu.

Özü də belə qaydası varmış. Kim onun evinə gəlsə, evində çörək kəsməmiş onu buraxmazdı. Oğlu Sultan bəyə də tapşırmışdı ki, qapına gələn adamı yedirt yola sal. Uzax yoldan gəlir, piyada gəlir, aj-susuzdu. Sənin varındı, onun yoxdu. Bunu da evə aparır, çörək verir, yeyir, onnan sora dərmanı götürür gedir.