A’zamjon sobitov gerund The gerund ( gerundiy ) Umumiy ma’lumotlar

A’zamjon SOBITOV
Gerund 
He insisted on my returning soon (qo‘shma to‘ldiruvchi). 
= He insisted that I should return soon. 
U mening tezda qaytishimni talab qildi.
On the lecturer’s appearing in the hall, there was loud applause (qo‘shma hol). 
= When the lecturer appeared in the hall, there was loud applause. 
Zalga ma’ruzachi kirib kelganda, kuchli qarsaklar yangradi. 
Izoh:
gerundli iboralardagi ot yoki olmosh ergash gapda ega, gerund esa kesim bo‘lib keladi. 
 
►
Verbal Nouns
(Fe’ldan yasalgan otlar) 
1. 
“ – ing ”
qo‘shimchasi bilan fe’llardan otlar yasash mumkin. Fe’ldan yasalgan otlar gerunddan farq 
qilib artikl bilan ishlatilishi mumkin, ko‘plik shakliga ega bo‘ladi va sifat bilan aniqlanadi: 
He took part in the sittings of the committee. 
U qo‘mita yig‘ilishlarida ishtirok etdi. 
I was awakened by their loud talking. 
Meni ularning qattiq gapirishi uyg‘otib yubordi. 
2. Fe’ldan yasalgan otlar gerunddan farq qilib, zamon va nisbatga ega emas, ulardan keyin vositasiz 
to‘ldiruvchi kelmaydi: 
They started the loading of the ship.
(gerundli gap bilan taqqoslang: They started loading the ship.) 
Ular kemani yuklashga kirishdilar. 
3. Fe’llardan boshqa yo‘llar bilan ham otlar yasash mumkin: 
to manufacture
 – ishlab chiqarmoq ------------- 
manufacture
 – ishlab chiqarish 
to produce
 – ishlab chiqarmoq ------------- 
poroduction
 – ishlab chiqarish 
to ship
 – yuklamoq ------------- 
shipment
 – yuklash 
to deliver
 – yetkazib bermoq -------------