Ayrim undoshlar imlosi

Ismlarning munosabat shakillari.

Tovushlar 2xil

Undosh tovushlar

• O`zbek tilida 24 ta undosh tovush mavjud ( !!!harfdan farqlang)
• Undoshlar quyidagicha guruhlanadi:

Hosil bo`lish o`rniga ko`ra undosh tovushlar:

• Hosil bo`lish o`rniga ko`ra undosh tovushlar:

Til undoshlari
Lab undoshlari
Bo`g`iz undoshi
h
Lab-lab
Lab-tish
b, m, p
v, f
Yuqori jag` va pastki labning bir-biriga tegishi natijasida hosil bo`ladi
Til oldi
Til o`rta
Til orqa
y
D,t, s, z, sh, j, dj, l, r, ch
a)Sayoz til orqa: g, k,ng b)chuqur til orqa: q, g`, x

Hosil bo`lish usuliga ko`ra

Ovoz va shovqinning ishtirokiga ko`ra

Tarkibi (un(tovush) paychalarining ishtiroki) ga ko`ra

Sonorlar (ovozdorlar)
Shovqinlilar
m, n, ng, l, r
b, p, v, f, z, s, g, k, d, t, j, dj, y, q, h, sh, ch, x

ENDI AYRIM UNDOSH TOVUSHLARIMIZNING TALAFFUZIGA TO`XTALSAK.

• !!! So`z oxirida b-p, d-t, z-s singari jarangli va jarangsiz undoshlar o`rtasida farq yo`qolib, bir xil- jarangsiz undosh holida talaffuz etiladi, ammo b, d, z yoziladi
• Masalan: maktab-maktap, farzand-farzant, tuz-tus

!!! B va M harflaridan oldin kelgan n harfi m holida o`qiladi, lekin n yoziladi.

Masalan: yakshanba – yakshamba, bilganmi- bilgammi va boshqalar

F, f undoshi
F undoshi fil, futbol singari so`zlarda p holidsa o`qilsa ham, f bilan yoziladi
Afzal, afg `on kabi so`zlarda f undoshi, p yoki v holida o`qilsa ham, f bilan yoziladi.
J, j harfi jo`ja, jajji kabi so`zlarda til oldi , portlovchi, jarangli (o`zbekcha-j) tovushni ifodalaydi. Jurnal, jirafa kabi so`zlarda esa til oldi sizg`aluvchi, jarangli (dj) tovushini ifodalash uchun qo`llaniladi.
J, j va dj harflari imlosi
Ng, ng harfiy birikmasi
Ng harflar birikmasi bitta til orqa undoshini ifodalaydi. Bu harflar birikmasini ikkita alohida n va g undoshlarini ifodalovchi harflarning yonma-yon kelishidan farqlash lozim. Ng harflar birikmasi bir bo`g`in tarkibida, n va g harflari boshqa-boshqa bo`g`inlar tarkibida keladi.