Ayol huquqlari

Ayollar huquqlarini ta’minlanishi O’zbekiston Respublikasi 

qonun xujjatlarida ifodalanishi. 

 

 

Demokratik  o’zgarishlar,  bozor  iqtisodining  rivojlanishi  milliy  qonunlarimizni  islox  etish 

zarurligini taqazo qildi. Jinoyat kodeksida ayollar huquqi va manfaatlari muhofaza qilishga qaratilgan 

normalar  mavjud.  Jinoyat  kodeksining  aloxida  qismi  birinchi  bo’lim  shaxsga  qarshi  jinoyatga 

qaratilgan, ya’ni inson hayotiga qarshi jinoyat xaqida.97-modda ikki qismdan iborat: birinchi qismi –

qasddan  odam  o’ldirish,  97-modda  2qismi  javobgarlikni  og’irlashtiradigan  xolatlarda  qasddan  odam 

o’ldirish. 97-modda 2-qism «b» bandida xomilador ayollarni qasddan o’ldirish nazarda tutilgan.  

 

Bu xil qasddan odam o’ldirish jinoyat turi ijtimoiy xavfsizlik xolatini oshiradi, chunki sub’ekt, 

ya’ni jinoyatchi ikki shaxsga - ayol va xomila hayotiga tajovuz qilib, inson hayotini davom ettirishga 

zomin bo’lgan xisoblanadi.  

 

JK  103-moddasida  o’zini-o’zi  o’ldirishgacha  olib  borgan  holat  uchun  javobgarlik  nazarda 

tutilgan. Mazkur  modda  ikki qismdan  iborat. Ikkinchi qismida o’ziga  moddiy tomondan  yoki  boshqa 

jixatlari bilan qaram bo’lgan shaxsni muntazam ravishda or-nomusi va qadr-qimmatini diskriminatsiya 

qilish,  unga  shavqatsizlarcha  munosabatlarda  bo’lish  ko’zda  tutilgan.  Insonga  nisbatan  shavqatsiz 

munosabatda  bo’lish,  uning  qadrqimmatini  muntazam  diskriminatsiya  qilish  va  shaxsni  o’limgacha 

olib borish jiddiy xisoblanadi.  

 

O’zbekiston  Respublikasi  Jinoyat  kodeksi  tan  jaroxatining  turli  ko’rinishlari  uchun 

javobgarlikni  ko’zda  tutadi.  JKning  tan  jaroxati  to’g’risidagi  moddalari  tahlil  qilinganda  ularning 

asosiy klassifikatsiyasiga ko’ra sog’liqqa zarar yetkazganlar og’ir jazo oladilar.  

 

Sud-tergov  amaliyoti  ko’rsatadiki,  ko’pincha  mushlashish,  kaltaklash,  azob  berish  jinoiy  jazo 

nazaridan chetda bo’ladi va ma’muriy jazo bilan kafolatlanadilar. Buni uydagi zo’ravonlik xolatlarida 

ko’zatish mumkin.  

 

Jinoyat kodeksining 104-105-moddalarida qasddan tan jaroxati yetkazgan va qasddan o’rtacha 

og’irlikda jaroxat yetkazganlar jazosi va javobgarligi og’irlashtiriladi.  

 

O’zbukiston Respublikasi JKda ayollarni abort qilishga majburlovchilar uchun xam modda bor. 

Bu modda 1994 yilda birinchi marta kiritildi.  

---

 

Jinoyat Kodeksining bir necha moddalarida jinsiy erkinlikka, jumladan zo’rlash, ko’p xotinlik, 

o’n olti yoshga yetmaganlarga axloqsizlik qilish va boshqalarga qarshi jinoiy javobgarlik belgilangan.