Ayni o’zgarishlar nafaqat iste’mol sektoriga, balki mamlakat iqtisodiyotining o’sishiga sabab bo’lmoqda. Xususan: 2018-yilda yalpi ichki mahsulot hajmi 407,5 trln so`mni tashkil etdi

6-chizma. Chekli almashtirish normasi.

Befaqrlik egri chizig`i koordinata boshiga nisbatan botiq bo`lgani uchun, MRS bir ne’mat bilan boshqa ne’matni almashtirish oshib borgan sari kamayib boradi. 6-rasmda X₂ o`qi bo`yicha ajratilgan ∆X₂ni X₁ o`qi bo`yicha ajratilgan ∆X₁ga nisbatan chekli almashtirish normasini beradi:

MRS_X1,X2- X₁ bilan X₂ ni chekli almashtirish normasi.

MRS befarqlik egri chizig`ining har qanday nuqtasida, shu nuqtadan o`tgan chiziqning tangens burchagi yotiqligining absolyut qiymatiga teng. Befarqlik egri chizig`ining tangens burchagi yotiqligi manfiy bo`lgani uchun MRS_X1,X2 manfiy bo`ladi. Lekin, MRS musbat bo`lib, u burchak yotiqligining absolyut qiymati bo`yicha olinadi.

Agar funksiya uzluksiz bo`lsa,

Masalan, ∆X₁=1 kitobga va ∆X₂=3 ta bananga teng bo`lsa, MRS<sub>X1,X2</sub>=-3 bo`ladi va iste’molchi bitta kitob uchun uchta bananni berishga tayyor. Ko`rsatish mumkinki, bu yerda 3ta banandan olinadigan naf bitta kitobdan olinadigan nafga teng.

Boshqa tomondan naflik funksiyasi U(X₁,X₂)dan to`liq differensial olsak:

va ularni shunday tanlash mumkinki, natijada quyidagini yozishimiz mukin:

Bu yerda va

Demak, ikkinchi ne’matni birinchi ne’mat bilan befarqlik egri chizig`ining har bir nuqtasidagi chekli almashtirish normasi MRS, ne’matlarning shu nuqtadagi chekli nafliklari nisbatiga teng.³

Befarqlik egri chizig`ining to`rt xususiyati.

Befarqlik egri chizig`i iste’molchining afzal deb bilgan variantlarini ko`rsatib bera oladi. Biz befarqlik egri chizig`ining to`rtta afzalligini ko`rib chiqamiz:

1. Yuqoriroq befarqlik egri chiziqlarini pastlariga qaraganda afzal ko`rish. Odamlar odatda ko`proq tovarlar xarid qilishga odatlanishgan. Katta hajmdagi eng munosib tanlov befarqlik egri chizig`ida o`z ifodasini topadi. 4- chizmada keltirilgandek, yaxshiroq bo`lgan befarqlik egri chizig`i boshqalaridan ko`ra ko`proq ijobiy “xarakterga ega”. Shuning uchun iste’molchi yaxshiroq variantga ega bo`lishni xohlaydi.

2. Befarqlik egri chizig`i beqaror. Befarqlik egri chizig`i iste’molchining bir variantdan boshqasini afzal ko`rganda o`zini namoyish etadi. Ko`pincha, iste’molchiga ikkala mahsulot ham yoqadi. Shu sababli, agar birinchi mahsulot miqdori kamaysa, iste’molchini xursand qilish uchun ikkinchisiniki ortadi. Shu sababli, ko`pincha befarqlik egri chizig`i o`zgarib turadi.