Ayni o’zgarishlar nafaqat iste’mol sektoriga, balki mamlakat iqtisodiyotining o’sishiga sabab bo’lmoqda. Xususan: 2018-yilda yalpi ichki mahsulot hajmi 407,5 trln so`mni tashkil etdi

15-Rasm. Iste’molchining tanlov sohasi.

Byudjet chegarasi tenglamasi P₁X₁+P₂X₂=Rgrafikda AB chizig‘ini beradi,bu chiziqga byudjet chizig‘i deyiladi.Byudjet chizig‘i quyidagi tartibda aniqlanadi va tenglamasini quyidagicha yozamiz:

bu yerda - - byudjet chizig‘ining burchak koeffitsiyenti, u byudjet chizig‘ining X₁o‘qiga nisbatan yotiqligini ifodalovchi kattalik (grafikda tgα= ). Byudjet chegarasi tenglamasida X₁=0 bo‘lganda, X₂= bo‘ladi va bu holda barcha daromad X₂ ne'matga sarflanadi (grafikda A nuqta bo‘lib, uning koordinatalari(X₁=0; X₂= ) va u miqdorda sotib olinadi).Endi X₂=0 desak, X₁= , bu holda barcha daromad X₁ ne`matni sotib olishga sarflanadi va u miqdorda sotib olinadi (grafikda B nuqta). Demak, byudjet chizig`idan nuqtalarda daromad to`liq sarflanadi. Shtrixlangan sohadagi nuqtalarda (masalan, C nuqtada) daromad to`liq sarflanmaydi. Agar tanlov nuqtasi byedjet chizig`idan o`ng tomonda yotsa (D nuqta) daromad ushbu nuqtaga to`g`ri keladigan ne`matlar kombinatsiyasini sotib olishga yetmaydi.

Byudjet chizig‘ining manfiy yotiqligi, absolyut qiymati bo‘yicha tovarlar

nisbati ga teng (bu kattalik bo`lib, yoki

Budjet chizig`i tenglamasidan ekanini ko`ramiz. kattalik iste`molchining X<sub>1</sub> tovardan qo`shimcha bir birlik (dX₁) sotib olish uchun qancha X₂ tovardan (dX₂) voz kechish mumkinligini ko`rsatadi.