Axloqiy fazilatlarni shakllantirish. Zamonaviy ta'lim texnologiyalari orqali maktabgacha yoshdagi bolalarning axloqiy fazilatlarini shakllantirish

Axloqiy fazilatlarni shakllantirish. Zamonaviy ta'lim texnologiyalari orqali maktabgacha yoshdagi bolalarning axloqiy fazilatlarini shakllantirish.
Kirish ................................................. . ................................................ 3
1-bob. Kommunikativ muloqot orqali maktabgacha yoshdagi bolalarning axloqiy fazilatlarini shakllantirishning psixologik-pedagogik asoslari.
1.1.Maktabgacha yoshdagi bolalarni axloqiy tarbiyalash ...................... 7 1.2.Kommunikativ aloqa va maktabgacha tarbiyachi va kattalar o'rtasidagi muloqot xususiyatlari ................................. ...................... ................................................. ......... ..... o'n bir 1.3.Maktabgacha yoshdagi bolalarda kommunikativ muloqot orqali axloqiy fazilatlarni shakllantirish.................................... ................... .19 1.4. 1-bob bo'yicha qisqacha xulosalar ............................................. .............. 22 2.1. Mavzularning qisqacha tavsifi. Tadqiqotning aniqlash bosqichini tahlil qilish ......................................... ................................................................ ................. 24 2.2. Axloqiy fazilatlarni shakllantirish uchun axloqiy suhbatdan foydalanish ...................................... ................................ ........................... ................................ 28 11 июня будет страшно выйти на улицу: людей предостерегли 2.3. Tadqiqotning yakuniy bosqichi natijalari ................................................ .... 31 Xulosa................................................. ................................................ 33 Adabiyotlar roʻyxati .............................................. ...................................... 35
Kirish.
Zamonaviy o‘quvchiga yo‘naltirilgan ta’lim ko‘p bosqichli makon, shaxs rivojlanishi uchun sharoit yaratuvchi murakkab jarayon sifatida qaraladi. Uning asosiy vazifasi bolaning axloqiy madaniyatini shakllantirishga, insonparvarlikka yo'naltirilgan shaxsni shakllantirishga yordam beradigan yangi qadriyatlar tizimini yaratishdir. Maktabgacha yoshdagi bolalarning axloqiy rivojlanishi muammosi zamonaviy jamiyatdagi hozirgi vaziyat bilan bog'liq holda dolzarb bo'lib bormoqda. Qadriyatlarni asrab-avaylash va yetkazish usuli sifatida insonning madaniyatdan uzoqlashishi natijasida vujudga kelayotgan qadriyat boʻshligʻi, maʼnaviyatning yetishmasligi yosh avlod oʻrtasida ezgulik va yovuzlikni anglashning oʻzgarishiga olib keladi va jamiyatni xavf-xatar oldiga qoʻyadi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni axloqiy tarbiyalash zamonaviy maktabgacha ta'lim muassasasi sharoitida ta'limning eng qiyin vazifalaridan biridir. Maktabgacha ta'limning deyarli barcha dasturlarining eng muhim vazifasi axloqiy tarbiyadir. Ushbu dasturlarning xilma-xilligi bilan o'qituvchilar bolalarning tajovuzkorligi, shafqatsizligi, hissiy karliklari, o'zlariga va o'z manfaatlariga nisbatan izolyatsiyasining kuchayishini qayd etadilar. Ayniqsa, shafqatsizlik va zo'ravonlik tez-tez uchrab turadigan hozirgi paytda axloqiy tarbiya muammosi tobora dolzarb bo'lib bormoqda. Shu munosabat bilan shaxsning axloqiy fazilatlarini tarbiyalashning turli usullarini tanlash va ulardan oqilona foydalanish hozirgi kunda maktabgacha ta'lim muassasalari o'qituvchilarining asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi. Axloqiy tarbiya, bola tarbiyasi masalalari jamiyatni doimo va doimo tashvishga solgan.
Ko'pgina o'qituvchilarning fikriga ko'ra (L.S.Vygotskiy; D.B.Elkonin; L.I.Bojovich, A.V. Zaporojets; Ya.Z. Neverovich va boshqalar) axloqiy instantsiyalar, axloq va axloq normalarining paydo bo'lishi va shakllanishi davri maktabgacha yoshdir. Katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolani axloqiy tarbiyalash jarayonida axloq normalari va talablari haqidagi bilimlarni to'plash muhim ahamiyatga ega. Shu munosabat bilan bog‘cha tarbiyalanuvchilarini axloqiy tarbiyalashni, ularda axloqiy-axloqiy me’yorlarni shakllantirishni tashkil etish zarurati yaqqol ko‘zga tashlanadi. Shuningdek, o‘qituvchi tomonidan axloqiy me’yorlarning mohiyatini, shaxsning jamiyatga, jamoaga, mehnatga, atrofdagilarga va o‘ziga bo‘lgan axloqiy munosabatlarini oydinlashtirish bo‘yicha alohida ishlarni tashkil etishi zarurligi ko‘rinib turibdi. Shuning uchun har qanday axloqiy sifatni tarbiyalashda tarbiyaning turli vositalari va usullaridan foydalaniladi. Axloqiy tarbiyaning umumiy tizimida mulohazalar, baholar, tushunchalarni shakllantirishga, axloqiy e'tiqodlarni tarbiyalashga qaratilgan vositalar guruhi muhim o'rin tutadi. Bu guruhga kommunikativ muloqot, xususan, axloqiy suhbatlar ham kiradi. Shunday qilib, axloqiy tarbiyaning boy nazariy va empirik to'plangan materiallari va maktabgacha yoshdagi bolalar tomonidan axloqiy me'yorlar va g'oyalar etarli darajada rivojlanmagan va o'zlashtirilmagan hozirgi vaziyat o'rtasida aniq qarama-qarshilik yuzaga keladi. Bu bizning ishimiz mavzusini tanlashni aniqladi: kommunikativ muloqot orqali maktabgacha yoshdagi bolalarda axloqiy fazilatlarni shakllantirish. Tadqiqot maqsadi kommunikativ muloqot orqali maktabgacha yoshdagi bolalarda axloqiy fazilatlarni shakllantirishning texnika va usullarini o'rganishdir. Maqsadimizga erishish quyidagi masalalarni hal qilish orqali amalga oshirildi vazifalar:
1) maktabgacha yoshdagi bolalar o'rtasida axloq muammosi bo'yicha psixologik-pedagogik adabiyotlarni tahlil qilish;
2) bolalarda axloqiy fazilatlarni shakllantirish usullari va usullarini tanlash;
3) maktabgacha yoshdagi bolalarda axloqiy fazilatlarni shakllantirish dasturini o'tkazish;
4) tadqiqot natijalarini umumlashtirish va xulosalarni shakllantirish. O'rganish ob'ekti: maktabgacha yoshdagi bolalarning axloqiy fazilatlari. O'rganish mavzusi: kommunikativ muloqot orqali maktabgacha yoshdagi bolalarda axloqiy fazilatlarni shakllantirish jarayoni Tadqiqot gipotezasi: agar siz kommunikativ muloqot turidan foydalansangiz - axloqiy fazilatlarni shakllantirish jarayoniga ta'sir qiladigan axloqiy suhbat, u holda maktabgacha yoshdagi bolalarda axloqiy fazilatlarni rivojlantirish muvaffaqiyatli bo'ladi. Tadqiqotning nazariy asosi quyidagi mualliflarning ishlari edi: L.I. Bojovich, R.S. Bure, A.M. Vinogradova, T.P. Gavrilova, G.N. Godina, V.A. Gorbachev, SA. Kozlova, T.S. Komarova, V.K. Kotirlo, A.D. Kosheleva, TA. Kulikova, A.I. Lipkina, B.C. Muxina, V.G. Nechaeva, SV. Peterina, E.V. Subbotskiy, E.O. Baxtli, T.N. Titarenko, V.G.Tsukanova, O.A. Shagraeva, E.K. Yaglovskaya, S.G. Jeykobson va boshqalar. Ishda uslubiy yondashuvlar sifatida maishiy psixologiyaning asosiy tamoyillari qo'llanildi: rivojlanish tamoyili, ong va faoliyatning birligi tamoyillari; va quyidagi yondashuvlar: aksiologik, bunda shaxs jamiyat qadriyatlari va ijtimoiy rivojlanishning o'ziga xos maqsadlari yig'indisida ko'rib chiqiladi; bolani bilish, faoliyat va muloqot sub'ekti pozitsiyasiga o'tkazishni talab qiladigan shaxsiy faoliyat; shaxsni yaxlit o'rganish va shakllantirishga qaratilgan tizimli yondashuv. Bizning tadqiqotimiz uch bosqichdan iborat edi: aniqlash, shakllantirish, yakuniy. Asosiy tadqiqot usullari: pedagogik eksperiment, diagnostika, o'yin terapiyasi. Xulosalarni tasdiqlash uchun matematik statistika usulidan (Talabaning t-testi) foydalanildi. Kurs ishining tuzilishi kirish, ikki bob, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati, ilovadan iborat.