Axborotli olam muammolari va internet

Axborotli olam muammolari va internet

• 7-sinf Informatika va axborot texnologiyalari fani 12-mavzu

Internet tarixi

• O‘zgarib va rivojlanib turuvchi olam yoki jamiyat haqidagi turli
• xil ko‘rinishga ega katta hajmdagi axborotlar dunyoning deyarli
• hamma mamlakatlarida yig‘ilib bormoqda.

Internet (ingliz tilidagi interconnected network iborasining qisqartmasi, ma’nosi: Xalqaro kompyuter tarmog‘i)ning tashkil etilishi bilan hal etildi.

• Internet

Internet dastlab bir necha harbiy tadqiqotchilik markazlari o‘rtasida axborot resurslaridan birgalikda foydalanish maqsadida tashkil etildi.

• Bunga XX asrning 70yillari boshlarida AQSH Mudofaa Vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan ARPANet aloqa tarmog‘i asos bo‘lgan.

ARPANet – buzilgan aloqa bo‘g‘inlarini avtomatik ravishda aylanib o‘tishga va tarmoqdagi kompyuterlarning ma’lumot almashishiga imkon beruvchi tuzilmadir.

• LosAnjeles universiteti

• Santa Barbara universiteti

• Stenford tadqiqot markazi

• Yuta shtati universiteti

Birinchi marta 1969yil 29oktyabrda ishga tushirilgan ARPANet tarmog‘ida oraliq masofa 640 km bo‘lgan LosAnjeles universiteti bilan Stenford tadqiqot markazi orasida bor yo‘g‘i 2 minut davomida axborot almashinilgan.

Internet va WWW

• Internet dunyo bo‘ylab joylashgan va yagona tarmoqqa birlashtirilgan minglab kompyuter tarmoqlarining majmuidir.

• Hozirgi kunda Internet dunyo bozorini o‘rganishda va savdo-sotiq ishlarini
• tashkil etishda zamonaviy biznesning eng muhim vositalaridan
• biriga aylanib bormoqda.

Kompyuterlarning axborotlarni telefon tarmoqlari orqali yubora olishiga imkon beruvchi modem qurilmasi sababli shaxsiy kompyuteri va telefoni bor millionlab kishilar tarmoqning maxsus qurilmalarisiz ham Internetdan foydalana olish imkoniyatiga ega bo‘ldilar.

1992–93yillarda axborot texnologiyasining rivojlanishi sababli tasviriy va tovushli axborotlarni olis masofalardan qisqa vaqtda uzatishning shunday imkoniyati yaratilganki, u World Wide Web deb nomlangan.

WWW tarkibi

• WWWda axborot maxsus sahifalarda, ya’ni
• Web-sahifalarda joylashadi.
• Websahifaga
• matn, rasm, tovush, videotasvir va hokazo
• ko‘rinishdagi axborotlarni joylashtirish mumkin.

WWWning ommalashishiga yana bir omil gipermatndir. Gipermatn websahifaning biror qismiga yoki boshqa Websahifaga bog‘liqligini ko‘rsatuvchi ilova bo‘lib, u so‘z yoki rasm bo‘lishi mumkin.

Gipermatn yordamida Websahifaning kerakli qismiga yoki boshqa Websahifaga tez va oson o‘tiladi, bu hol kerakli qism yoki Websahifaga gipermurojaat deb ataladi.

Bitta tashkilot yoki xususiy shaxsga tegishli va mazmuniga ko‘ra o‘zaro bog‘langan bir nechta Websahifalar majmui Web-sayt deyiladi.

• Masalan, quyidagi rasmda ziyonet.uz websaytining 100 dan ortiq websahifalaridan biri – «Astronomlar» deb nomlangan websahifa aks etgan:

Websaytni kitobga, websahifani esa kitobning sahifasiga o‘xshatish mumkin. Websaytdagi websahifalar o‘zaro gipermatn yordamida bog‘lanadi.

• Websaytlar ham, Websahifalar ham Web-server deb ataluvchi Internetga ulangan maxsus kompyuterlarda saqlanadi va o‘z manziliga ega bo‘ladi.

Savol va topshiriqlar

• 1. Internet deganda nimani tushunasiz?
• 2. Internetda axborot uzatish protokoli deganda nimani tushunasiz?
• 3. Internet xizmatlari haqida o‘z tajribangiz asosida qisqacha ma’lumot bering.
• 4. World Wide Web haqida ma’lumot bering.
• 5. Websahifa va gipermatn bog‘liqligi haqida so‘zlab bering.
• 6. Websayt nima?
• 7. Internetdagi websahifalar qayerda saqlanadi?
• 8. Provayder haqida so‘zlab bering.