Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasini rivojlantirish

---

 
Volume: 02 Issue: 01 | 2022 
ISSN: 2181-2624 
 
www.sciencebox.uz 
Analytical Journal of 
Education and Development
183 
BO‘LAJAK INFORMATIKA FANI O‘QITUVCHILARINING GRAFIK 
AXBOROTLAR BILAN ISHLASH KOMPETENSIYASINI 
RIVOJLANTIRISH 
 
Aripov Masud Marufovich 
Qo’qon DPI, Informatika kafedrasi dotsenti, texnika fanlari nomzodi 
Shirinov Feruzjon Shuxratovich 
Qo‘qon DPI, Informatika kafedrasi katta o‘qituvchisi 
 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada bo‘lajak informatika fani o‘qituvchilarining grafik 
axborotlar bilan ishlash kompetensiyasini rivojlantirish bo‘yicha ko‘rsatmalar va takliflar 
berilgan.
Kalit so’zlar:
kompyuter grafikasi, kompetensiya, infotmatika, grafik fayl, grafik 
interfeys, grafik tasvir, rastr, vektor, fractal, piksel. 
Ilmiy adabiyotlarda o‘quv jarayonining dastlabki bosqichi o‘rganilayotgan mavzu doirasida 
axborotlar to‘plash bilan xarakterlanishi [6] ta’kidlab o‘tilgan. Ma’lumki, umumiy o‘rta ta’limda 
o‘rganiladigan o‘quv fanlari ta’limning keyingi bosqichlarida o‘rganiladigan fanlar uchun 
propedevtik materiallar (fanlar yuzasidan qat’iy algoritm asosida, aniq maqsad sari quyi 
bosqichda o‘rganiladigan axborotlar) bilan ta’minlashni nazarda tutadi. Shuning uchun 
o‘quvchilarda axborotlar bilan ishlash tayanch kompetensiyasini shakllantirishda informatika 
fani ustuvor hisoblanadi.
An’anaviy ta’limda yangi mavzular o‘quvchilarga algoritmik tarzda berilib, so‘ngra uni 
mustahkamlash uchun mashqlar berish orqali o‘rgatiladi. Mustahkamlovchi darslarda o‘z 
navbatida, o‘tgan mavzularga oid bilimlar tizimlashtirilib chiqiladi. O‘quvchilar axborotlarni 
tushunish, interpretatsiya (lot. «interpretatio» - tushuntirish, izohlab berish) qilish ya’ni, 
axborotning ma’nosini, tub mohiyatini ochib berish, tushuntirishga kam jalb qilinadi. Lekin, 
inson hayotiy faoliyat davomida doimiy ravishda muammolarni tahlil qilish, echimlarni sinovdan 
o‘tkazish bilan shug‘ullanadi. Bu jarayonni qanday amalga oshirishni xayotiy faoliyatlarni 
bajarish davomida o‘rganib boradi va muammolarni tahlil qilib boradi. 
Bo‘lajak informatika fani o‘quvchisining asosiy kompetensiyasidan biri axborotlar bilan ishlay 
olish kompetensiyasidir. Bunda o‘qituvchi oldida turli xil ko‘rinishdagi axborotlar bilan ishlay 
olish bilimi talab etiladi. Bu axborotlardan eng asosiylaridan bir bu – grafik axborot 
tushunchasidir. 
Grafik axborotlar xozirgi xayotimizdagi barcha sohalarda keng ishlatiladigan axborot turi 
hisoblanadi. Ma’lumki inson axborotni eshitish va sezish a’zolariga nisbatan ko‘rish a’zolari 
orqali oladi. Ko‘rgazmali axborotning o‘zlashtirilishi oson bo‘ladi. Inson tabiatining ana shu 
xususiyati grafik operatsion tizimlarda ishlatiladi. Ularda axborot grafik ob’ektlar: znachoklar
(belgilar), oynalar va rasmlar ko‘rinishida tasvirlanadi [1]. 
Axborotni grafik shaklda ishlab chiqish, taqdim etish, ularga ishlov berish, shuningdek, grafik 
ob’ektlar va fayllarda bo‘lgan nografik ob’ektlar o‘rtasida bog‘lanish urnatishni informatikada 
kompyuter grafikasi deb atash qabul qilingan. 

---