Axborot xavfsizlikga oid mahalliy normativ-huquqiy hujjatlarni tuzish

Axborot xavfsizligini ta’minlash usullarini 4 ta asosiy sinfga ajratish mumkin.

• tashkiliy usul;

• huquqiy usul;

• apparat-dasturiy usul;

• kriptografik usul.

Kriptografiya – axborot mazmunini undan ruxsat etilmagan tarzda foydalanishdan muhofaza qilish, uni buzib ko‘rsatish imkoniyatining oldini olish maqsadida axborotni o‘zgartirish prinsiplari, vostilari va usullarini o‘rganadigan ilmiy fan.

Axborotni himoya qilishning kriptografik usullari – bu shifrlashning maxsus usuli bo‘lib, ma’lumotni kodlash orqali kalitsiz ochib bo‘lmaydigan holga keltirishdir. Kriptografik himoya usuli, bevosita eng ishonchli himoya usuli xisoblanibgina qolmay balki, axborotni o‘zini o‘zi himoyalanishi, axborotga kirish imkoni yo‘qligidir (masalan, ma’lumot tashuvchi qurilma o‘g‘irlanganida ham undagi shifrlangan faylni o‘qib bo‘lmasligi). Himoyaning bunday usuli dasturlar yoki dasturiy paketlar ko‘rinishida amalga oshiriladi.

Shuni ham ta’kidlab o‘tish joizki, kriptografiyaning eng sodda usuli bu kodlash hisoblanadi. Tarixdan bizga ayon, qadimda insoniyat kodlashning “Sezar”, “o‘rin almashtirish” va boshqa usullardan foydalanishgan. Lekin hozirgi zamonaviy kriptografiya avvalgisidan tubdan farq qiladi.

"TASDIQLAYMAN" O'quv ishlari bo'yicha dirеktor o'rinbosari ___________ D.Karimov

O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli