Axborot xavfsizlikga oid mahalliy normativ-huquqiy hujjatlarni tuzish

14-mavzu: Axborot xavfsizlikga oid mahalliy normativ-huquqiy hujjatlarni tuzish.
O'zbekiston Respublikasining «Xavfsizlik to'g'risida»gi Qonunida xavfsizlik shaxs, jamiyat va davlatning hayotiy muhim manfaatlarining himoyalanganlik holati sifatida belgilangan. Hayotiy muhim manfaatlar qonun chiqaruvchi tomonidan qondirilishi shaxs, jamiyat va davlatning mavjudligi hamda progressiv rivojlanish imkoniyatini ta’minlaydigan ehtiyojlaming yig'indisi sifatida, xavfsizlikka tahdid esa - shaxs, jamiyat va davlatning hayotiy muhim manfaatlariga xavf soladigan shart-sharoitlar va omillarning yig'indisi sifatida belgilangan. Va nihoyat, xavfsizlikni ta’minlash - bu sohada yagona davlat siyosatini amalga oshirish hamda shaxs, jamiyat va davlatning hayotiy muhim manfaatlariga qilinayotgan tahdidlarga mos ravishda, tahdidlarni aniqlash va oldini olishga qaratilgan iqtisodiy, siyosiy, tashkiliy va boshqa turdagi choratadbirlar tizimidir.
Oldin tilga olib o'tilganidek, «Xalqaro axborot almashishda ishtirok etish to‘g‘risida»gi Qonunda axborot xavfsizligi tushunchasiga jamiyat axborot muhitining fuqarolar, tashkilotlar va davlat manfaatlarida shakllantirilishi, qo‘llanilishi va rivojlantirilishini ta’minlaydigan uning himoyalanganlik holati deb ta’rif beriladi.
«Axborotlashtirish to‘g‘risida»gi Qonunga muvofiq, axborot sohasini himoya qilishning maqsadlari quyidagilardan iborat :
axborotning chiqib ketishi, o'g'irlanishi, yo'qotilishi, buzilishi va qal-bakiiashtirilishining oldini olish;
shaxs, jamiyat va davlatning xavfsizligiga tahdidlarning oldini olish;
axborotni ruxsatsiz yo'q qilish, modifikatsiyalash (qayta ishlash), buzish, undan nusxa olish, uni blokirovka qilishga qaratilgan xatti-harakatlarning oldini olish; axborot resurslari va axborot tizimlariga noqonuniy aralashishning boshqa xil shakllarining oldini olish, hujjatlashtirilgan axborotlarning mulkchilik obyekti sifatidagi huquqiy rejimini ta’minlash;
fuqarolarning axborot tizimlaridagi shaxsiy sirlarini saqlash va shaxsiy ma’lumotlarining maxfiyligini ta’minlash bo'yicha konstitutsiyaviy huquqlarini himoya qilish;
davlat sirini hamda hujjatlashtirilgan axborotlarning maxfiyligini qonun hujjatlariga muvofiq saqlash;
axborot jarayonlarida hamda axborot tizimlari, texnologiyalari va ularni ta’minlash vositalarini ishlab chiqish, ishlab chiqarish va qo'llashda subyektlarning huquqlarini ta’minlash.
Axborotlar sohasidagi axborot xavfsizligini axborot xavfsizligi Doktrinasi hamda bu sohadagi qonun hujjatlari normalarini hisobga olgan holda qiyosiy tahlil qilish natijasida axborot sohasidagi obyektlarni huquqiy himoya qilish (axborot sohasini huquqiy ta’minlash)ning uch asosiy yo'nalishini ajratish mumkin.
1. Birinchi yo'nalish. Fuqarolar va tashkilotlarning shani, qadr-qimmati va ishbilarmonlik obro'yini; shaxsning ma’naviyati va intellektual rivojlanish darajasini; axloqiy va estetik ideallarini; jamiyatning barqarorligi va barqaror rivojlanishini; davlatning axborot erkinligi va yaxlitligini zararli, xavfli va sifatsiz axborotlar, shubhasiz yolg'on axborotlar va dezinformatsiyalarning xavfidan, shaxsning hayoti, jamiyat va davlatning rivojlanishi uchun xavfxatarlar to'g'risidagi axborotlarning yashirilishidan, axborotni tarqatish tartibining buzilishidan himoya qilish.
2. Ikkinchi yo'nalish. Eng awalo, foydalanish cheklangan axborotlar va axborot resurslarini (barcha turdagi sirlar, shu jumladan shaxsiy sirlarni), shuningdek axborot tizimlari, axborot texnologiyalari, aloqa va telekommunikatsiya vositalarini begona shaxslaming ruxsatsiz va qonunga zid tahdidlaridan himoya qilish.
3. Uchinchi yo'nalish. Shaxsning axborotlar sohasidagi huquq va erkinliklarini (axborot ishlab chiqarish, tarqatish, qidirish, olish, berish va undan foydalanish huquqi; intellektual mulkka ega bo'lish huquqi; axborot resurslari va hujjatlashtirilgan axborotlarga, axborot tizimlari va texnologiyalariga egalik qilish huquqlari) axborotlashtirish sharoitlarida himoya qilish. Bularni quyida batafsil ko'rib chiqamiz.