Axborot xavfsizligi” fakulteti 715-19 guruh talabasi Fayzullayev Ibrohimning “Elektronika va sxemalar” fanidan tayyorlagan

LM324 микросхемаси турли кўп функционал қурилмаларини яратишда қўлланилади: интеграторлар, дифференциаторлар, демодуляторлар, логарифмик кучайтиргичлар, сумматорлар (жамлагичлар), қўшувчи – айирувчи қурилмалар, амплитудали регуляторлар, генераторлар ва бошқаларда.


LM324 асосидаги оддий кучайтиргич схемаси

Кучланиш такрорлагичи - манфий тескари алоқали (МТА) LM324 оддий схемасини кўриб чиқамиз.

9.4– расм. LM324 асосидаги оддий кучайтиргич схемаси

Бу схемани яна кучланиш бўйича кучайтириш коэффициент бирга тенг бўлган кучайтиргич ҳам дейишади. Идеалда ОК сингални кучайтирилишини таъминламайди ва чиқиш кучланиши кириш кучланишига мос келади, яъни 5В ОК нинг киришига берилса, унинг чиқишида хам 5В бўлади.

9.5– расм. Инверсламайдиган ОК схемаси

9.5-расмда келтирилган схема инверсламайдиган ОК схемаси ҳисобланади, бунда ОК юқори кириш қаршилиги эга бўлиб, R1 вa R2 қаршиликларнинг қийматини ўзгартиш орқали керакли кучайтириш коэффициентини ошириш мумкин. Ушбу схема учун кучайтириш коэффициентини қуйидаги формула орқали ҳисоблаш мумкин.

K=(1+ ) (1)
K= (2)




9.6– расм. инверслайдиган ОК схемаси

9.6-расмда келтирилган схема инверслайдиган ОК ҳисобланади, бунда ОК нинг кириш ва чиқиш сигналлари 180° га силжийди. Чиқиш сигналининг кириш сигналига нисбатан ўзгариши киришга параллел боғланган R2 қаршилик ёрдамида тескари алоқа кучланиш бериш орқали ҳосил қилинади.

Кириш сигнали R1 қаршилик ёрдамида ОК нинг тескари киришига берилади. ОК нинг инверсламайдиган кириш ва чиқишлари умумий ер (Grоund)га уланади. Ушбу схема учун кучайтириш коэффициентини қуйидаги формула орқали ҳисоблаш мумкин.

K=-( ) (1)

K= (2)


2.1. Лаборатория ишини бажариш.

Иловадан тадқиқ этилаётган ОК шартли белгисини чизиб олинг (чиқиш рақамлари ва таҳрирлаш элементи билан), чегаравий қийматларини ёзиб олинг.

2.1. 9.5– расмдаги инверсламайдиган ОК схемаси Multisim дастурий муҳитидан фойдаланган ҳолда йиғинг. Генераторни созлашда частота қийматини 1 kHz, амплитудасини 100 мВ қилиб ўзгарувчан сигналга созланг (қўлланма оҳирида Multisim дастурий муҳити йиғилган схема келтирилган). Берилган вариант бўйича R1 қаршилик қийматидан фойдаланган ҳолда ОК

қийматларига мос ҳолда киритинг.

2.2. 9.5 – расмда келтирилган схемани йиғинг ва берилган вариант бўйича параметрларини созланг. R2 қаршилик қийматини 9.1-жадвалга мос равишда ўзгартириб кириш ва чиқиш кучланишларини ўлчаш орқали ОК

кучайтириш коэффициенти К ни ҳисобланг ва 9.1-жадвалга R2

чиқ

қийматларига мос ҳолда киритинг. Оссилогаммаларини чизиб олинг.

12-variant. R1=950 Om

					9.1- жадвал
R2, кОм		1	2	3	4
Дастлабки ҳисоблаш	K	2.05	3.11	4.16	5.21
Ўлчаш натижалари	K	2.04	3.10	4.14	5.18
	Uкир, В	0.071	0.071	0.071	0.071
	Uчиқ, В	0.145	0.22	0.294	0.368

2.3. Берилган вариант бўйича R1 қаршилик қийматидан фойдаланган

ҳолда ОК кучайтириш коэффициенти К ни ҳисобланг ва 9.2-


₁

жадвалга R2 қийматларига мос ҳолда киритинг.

2.4. 9.6 – расмда келтирилган инверслайдиган ОК схемаси Multisim дастурий муҳитидан фойдаланган ҳолда йиғинг. Генераторни созлашда частота қийматини 1 kHz, амплитудасини 100 мВ қилиб ўзгарувчан сигналга созланг (қўлланма оҳирида Multisim дастурий муҳити йиғилган схема келтирилган). ва берилган вариант бўйича параметрларини созланг. R2 қаршилик қийматини 9.2-жадвалга мос равишда ўзгартириб кириш ва чиқиш

кучланишларини ўлчаш орқали ОК кучайтириш коэффициенти К = ( ^кир) ни

чиқ

ҳисобланг ва 9.2-жадвалга R2 қийматларига мос ҳолда киритинг.

Оссилогаммаларини чизиб олинг.

12-variant. R1=950 Om