Axborot va tarmoq xavfsizligi

O‘zbekistondagi holat 2020 yilda “Uznet” manzilidagi veb-makonda 27 milliondan ortiq zararli va shubhali xurujlar, axborot tahdidlari aniqlandi. Kiberxavfsizlikka oid 342 ta holat qayd etildi.

Axborotni muhofaza qilish, axborot xavfsizligi va uning zamonaviy konsepsiyasi

Axborot xavfsizligi

Kompyuter texnikasi va axborot tizimlarining iqtisodda, boshqarishda, aloqada, ilmiy tadqiqotlarda, ta’limda, xizmat ko’rsatish sohasida, tijorat, moliya va inson faoliyatining boshqa sohalarida qo’llanilishining rivoji axborotlashtirish va, umuman, jamiyat rivojini belgilovchi yo’nalish hisoblanadi. Kompyuter texnikasining qo’llanishi evaziga erishiluvchi samara axborot ishlanishi ko’lamining oshishi bilan ortib boradi. Ushbu texnikaning qo’llanish sohalari va ko’lami uning ishlashining ishonchliligi va barqarorligi muammolari bilan bir qatorda unda aylanuvchi axborot xavfsizligini ta’minlash muammosini tug’diradi.

Axborot xavfsizligi

Axborot xavfsizligi deganda– axborotning nomaqbul (axborot munosabatlarining tegishli sub’ektlari uchun) oshkor qilinishidan (konfidentsialligining buzilishidan), buzilishidan (yaxlitligining buzilishidan), yo’qotilishidan, modifikatsiyalanishidan yoki foydalanuvchanlik darajasining pasayishidan hamda noqonuniy tirajlanishidan himoyalanganligi tushuniladi. Ushbu hodisalarning sababchisi tasodifiy ta’sirlar yoki buzg’unchining (niyati buzuqning) atayin ruxsatsiz foydalanishi natijasidagi ta’sirlari bo’lishi mumkin.

Jamiyatning jadal sur’atlarda axborotlashtirilishi sababli axborot xavfsizligi muammosi nihoyatda dolzarb bo’lib qolmoqdi.

Milliy xavfsizlik tushunchasi va xavfsizlik mexanizmlari va turlari

Hozirda davlatimiz tomonidan qabul qilingan “O’zbekiston Respublikasining milliy xavfsizligi kontseptsiyasini tasdiqlash to’g’risida” qonuni amalda. Ushbu qonunga asoslanib milliy xavfsizlik tushunchasiga quyidagicha ta’rif berish mumkin.

O’zbekiston Respublikasining milliy xavfsizligi deganda O’zbekiston Respublikasining suverenitetini ifodalovchi va hokimiyatning yagona manbai hisoblanuvchi ko’p millatli xalqining xavfsizligi tushuniladi.