|
- Axborot texnologiyasi
- tushunchasi va klassifikatsiyasi
Axborot tushunchasi - "Axborot" so‘zi lotincha "Informatsion" so‘zidan olingan bo‘lib "tushuntirish", "tavsiflash", "ma’lumot" degan ma’noni anglatadi.
- Bizni turli tuman axborotlar qamrab olgan. Biz ularni ko‘ramiz, xis etamiz, eshitamiz, o‘qiymiz tajriba asosida hosil qilamiz.
- Axborot - bu ma'lumot va xabarlar to’plami bo’lib, mazmunan yangilikga ega bo’ladi.
Axborot turlari - Rasmlarga qarang va odam bu ma'lumotni qanday sezgi organlari bilan idrok etishini tushuntiring:
- O'zingizning namunalaringizni jadvalda keltirilgan ma'lumot turlariga qo'shing:
Axborot xossalari - Axborot - bu ma'lumot va xabarlar to’plami
Axborotning asosiy o‘lchov birliklari - Bit - bu ma'lumotning minimal miqdoriy o‘lchov birligi.
- Kompyuter ma'lumotlarini o'lchash uchun sakkiz bitli son ishlatiladi - bu bayt.
- Bayt - 1 belgini kodlash uchun ishlatiladigan minimal ma'lumot birligi.
- 1bayt= 8bit;
- 1Kbayt (kilobayt) = 1024 yoki 210 bayt;
- 1Mbayt (megabayt) =1 048 576 yoki 220 bayt;
- 1Gbayt (gigabayt) =1 073 741 824 yoki 230bayt;
- 1Tbayt (terabayt) = 1 099 511 627 776 yoki 240 bayt.
Axborot texnologiyalari - Axborot texnologiyalari maʼlumotlarni boshqarish va qayta ishlash texnologiyalaridir. Odatda bu atama ostida kompyuter texnologiyalari tushuniladi. Axborot texnologiyalari sohasida turli axborotni EHM va kompyuter tarmoqlari orqali yigʻish, saqlash, himoyalash, qayta ishlash, uzatish kabi amallar ustida ishlar olib boriladi.
- Axborot texnologiyasi asosiy texnik vositalari sifatida hisoblash- tashkiliy texnikadan tashqari aloqa vositalari – telefon, teletayp, telefaks va boshqalar qo’llaniladi.
Axborotli jarayonlar - Jamiyatni axborotlashtirish jarayoni
- Jamiyatni axborotlashtirish jarayonini 5 asosiy yo‘nalishga ajratish mumkin:
- Mexnat, texnologik va ishlab chiqarish jarayoni vositalarini kompleks avtomatlashtirish.
- Ilmiy tadqiqotlar, loyihalash va ishlab chiqarish axborotlashtirish.
- Tashkiliy-iqtisodiy boshqarishni avtomatlashtirish.
- Axoliga xizmat ko’rsatish soxasini axborotlashtirish.
- Ta’lim va kadrlar tayyorlash jarayonini axborotlashtirish.
Axborot texnologiyalarning rivojlanish bosqichlari - 1-bosqich. XIX asrning ikkinchi yarmigacha davom etgan. Bu bosqichda «Qo‘llik» axborot texnologiya taraqqiy etgan. Uning vositasi: pero, siyoxdon, kitob. Kommunikatsiya, ya'ni aloqa odamdan odamga yoki pochta orqali xat vositasida amalga oshirilgan.
- 2-bosqich. XIX asrning oxiri, unda «Mexanik» texnologiya rivoj topgan. Uning asosiy vositasi yozuv mashinkasi, arifmometr kabilardan iborat.
- 3-bosqich. XX asr boshlariga mansub bo’lib, «Elektromexanik» texnologiyalar bilan farq qiladi. Uning asosiy vositalari sifatida telegraf va telefonlardan foydalanilgan. Bu bosqichda axborot texnologiyasining maqsadi ham o‘zgardi. Unda asosiy urg‘u axborotni tasvirlash shaklidan, uning mazmunini shakllantirishga ko‘chirildi.
Axborot texnologiyalari rivojlanish bosqichlari - 4-bosqich. XX asr o‘rtalariga to‘g‘ri kelib, «Elektron» texnologiyalar qo‘llanilishi bilan belgilanadi. Bu texnologiyalarning asosiy vositasi EHMlar va ular asosida tashkil etiladigan avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari va axborot izlash tizimlaridir.
- 5-bosqich. XX asr oxiriga to‘g‘ri keladi. Bu bosqichda «Kompyuter» texnologiyalari taraqqiy etdi. Ularning asosiy vositasi turli maqsadlarga mo‘ljallangan dasturiy vositalarga ega bo‘lgan shaxsiy kompyuterlardir. Bu bosqichda kundalik turmush, madaniyat va boshqa soxalarga mo‘ljallangan texnik vositalarning o‘zgarishi ro‘y berdi. Lokal va global kompyuter tarmoqlari ishlatila boshlandi.
Axborotli muxit - Axborotli muxitning tabiyatni tushunishda axborotning bilimga aylanishini o’rganish katta ahamiyatga ega. Bir qarashda bir xilda tuyiladi ammmo ular munosabatini chuqurroq o’rganishda axborotda bilimning kommunikativ «boshqa vositalar» o’rtasidagi bog’liqlik xususiyati borligini ko’ramiz.
- Jamiyatda odamlar o’rtasidagi aloqa faktori bo’limlar o’rtasidagi «ko’prik» - bu axborotdir. Demak, bilimni «o’zi uchun» axborotga aylantirish mexanizmi axborotli muxitini vujudga keltirishda aloxida o’rin egallaydi.
- Jamiyatni axborotlashtirish, yangi axborot texnologiyalari bilan ta’minlash insonlarning turli-tuman ma’lumotlarga bo’lgan ehtiyojini qondirishda muxim o’rin tutadi.
Kommunikatsion texnologiyalar - WWW – gipermatnli hujjatlar bilan ishlashni amalga oshiradigan butun dunyo bo'ylab Internet
- E-mail – elektron pochta
- Usenet, News – telekonferensiyalar, yangiliklar guruhlari, xabarlar taxtasi
- FTP – fayllarni uzatish xizmati
- ICQ – real vaqtdagi aloqa
- Mobil Internet - telefon va kompyuter tarmog'i orqali ma'lumot almashish
- Elektron tijorat - xosting, reklama, Internet-do'kon va hk.
- - bu kompyuter tarmoqlaridan foydalangan holda ma'lumotlarni uzatish texnologiyalari
Do'stlaringiz bilan baham: |
