Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Nazorat savollari.

1. 
   Ta’lim texnologiyasi tushunchasini izohlang.
   
2. 
   Ta’lim texnologiyasi tushunchasi, mohiyati va o’quv jarayonidagi o’rni va imkoniyatlarini izohlang.
   

4 -MA’RUZA.
INNOVATSION TAʻLIM TEXNOLOGIYALARI TURLARI. O’QUV JARAYINIDA QO’LLASH SAMARADORLIGI. (2 SOAT)
REJA:

1. Innovatsion taʻlim texnologiyalari tushunchasi, mohiyati.

2. O’quv jarayonida innovatsion taʻlimni qo’llash samaradorligi.

Hozirgi davr ta’lim taraqqiyoti yangi yo‘nalish - imiovatsion pedagogikani maydonga olib chiqdi. “Innovatsion pedagogika” termini va unga xos bo‘lgan tadqiqotlar G‘arbiy yevropa va AQShda 60-yillarda paydo bo‘ldi.

Innovatsiya (inglizcha innovation) - yangilik kiritish, yangilikdir.

Innovatsiya deganda muayyan ijtimoiy birlikka - tashkilot, aholi, jamiyat, guruhga yangi, nisbatan turgun unsurlami kiritib boruvchi maqsadga muvofiq oizgarishlarni tushuniladi. Bu innovator faoliyatidir:

Innovatsion jarayonlar tarkibiy qismlarini o‘rganishning ikki yondashuvini ajratadilar: yangilikning individual mikrosathi va alohida-alohida kiritilgan yangfliklarni o'zaro ta’sirimikrosathi.

• 
  Birinchi yondashuvda hayotga joriy etilgan qandaydir yangi g‘oya yoritiladi.
  
• 
  Ikkinchi yondashuvda alohida-alohida kiritilgan yangilikaming o‘zaro ta’siri, ulaming birligi, raqobati va oqibat natijada birining o‘mini ikkinchisi egallashidir.
  

Olimlar innovatsion jarayon mikrotuzilmasini tahlil qilishda hayotning davriyligi konsepsiyasini farqlaydilar.

Bu konsepsiya yangilik kiritishga nisbatan o‘lchanadigan jarayon ekanligidan kelib chiqadi.

Ta'lim innovatsiyalarining asosiy turlari;

Pedagogikaga oid adabiyotlarda innovatsiya jarayoni sxemasi beriladi. U quyidagi bosqichlami qamrab oladi:

1. Yangi g’oya tugilishi yoki yangilik konsepsiyasini paydo qilish bosqichi.

U kashflyot bosqichi deb ham yuritiladi.

2. Ixtiro qilish, ya ’ni yangilik yaratish bosqichi.

3. Yaratilgan yangilikni amalda qoillay bilish bosqichi.

4. Yangilikni yoyish, uni keng tadbiq etish bosqichi.

5. Muayyan sohada yangilikning hukmronlik qilish bosqichi. Bu bosqichda yangilik opining yangiligini yo‘qotadi, uning samara beradigan muqobili paydo bo’ladi.

6. Yangi muqobillik asosida, almashtirish orqali yangilikning qo'llanish doirasini qisqartirish bosqichi.

Innovatsiyalar turli ko'rinishga ega. quyidagilar innovatsiyalarning asosiy ko'rinishlari sanaladi:

• 
  yangi g’oyalar;
  
• 
  tizim yoki faoliyat yo'nalishini o'zgatirishga qaratilgan aniq maqsadlar;
  
• 
  noan'anaviy yondashuvlar;
  
• 
  odatiy bo'lmagan tashabbuslar;
  
• 
  ilg’or ish uslublari
  

Ta'lim tizimida yoki o'quv faoliyatida innovatsiyalarni qo'llashda sarflangan mablag’ va kuchdan imkon qadar eng yuqori natijani olish maqsadi ko'zlanadi. Innovatsiyalarning har qanday yangilikdan farqi shundaki, u boshqarish va nazorat qilishga imkon beradigan o'zgaruvchan mehanizmga ega bo'lishi zarur.

Barcha sohalarda bo'lgani kabi ta'limda ham “novatsiya”, “innovatsiya” hamda ularning mohiyatini ifodalovchi faoliyat to'g’risida so'z yuritiladi.

Agar faoliyat qisqa muddatli, yahlit tizim hususiyatiga ega bo'lib, faqatgina tizimdagi ayrim elementlarni o'zgartirishga hizmat qilsa u novatsiya (yangilanish) deb yuritiladi.

Bordi-yu, faoliyat ma'lum konceptual yondashuv asosida amalga oshirilib, uning natijasi muayyan tizimning rivojlanishiga yoki uni tubdan o'zgartirishga hizmat qilsa, u innovatsiya (yangilik kiritish) deb ataladi.