|
Germaniya ta’lim tizimi:
Germaniya – jahon film-fani va madaniyati o‘choqlaridan beri.
Bu mamlakat ildizi asrlarga borib taqaluvchi filmiy maktablarni, Gyote, Gegel, Betxoven, Nitshe, Eynshteyn singari olim va ijodkorlari bilan dunyoga mashhur. Xalqaro doirada e’tirof etilgan olmon ta’lim dargohlarida mustaqil fikr hamda king dunyoqarash shakllanishiga alohida e’tibor beriladi.
Ta’lim tizimiga tatbiq etilayotgan yangi usullar, so‘nggi axborot texnologiyalaridan unumli foydalanmaganlarga esa juda qiyin. Taraqqiyot manzili sari oshiqayotgan jamiyatda bilimsiz o‘z o‘rniga ega bo‘lish amri mahol. Darvoqe, olmonlarga xos intizom, bir so‘zlilik xislatlari ham aynan ta’lim dargohlarida shakllanadi.
Tafakkur ustaxonasi Germaniyada maktabgacha ta’lim muassasalari davlat tizimiga kirmaydi. Bolalar bog‘chasi xayriya jamg‘armalari, mahalliy hokimiyat hamda cherkov vasiyligida faoliyat yuritadi. Shu bilan birga korxona va tashkilotlar ham o‘z bog‘chasiga ega bo‘lishi mumkin
Maktabgacha ta’lim tizimi 3 yoshdan 6 yoshgacha bo‘lgan bolalarni qamrab oladi. Hali aqlini tanib ulgurmagan bolalarda o‘z fikrini ifodalash, tengdoshlari va katalar bilan muloqot qilish qobiliyatini shakllantirish, ularni boshlang‘ich ta’limga tayyorlashda bog‘chalarning o‘rni kata. Shu boris ham olmonlar bog‘chalarni "tafakkur ustaxonasi deb atashadi.
Bepul va majburiy taьlim Germaniya Konstitusiyasiga muvofiq, maktab ta’limi davlat nazoratidadir. Mamlakatda 16 ta federal hududlar mavjud bo‘lsa, ularning har beri o‘zining ta’lim to‘g‘risidagi qonuniga ega. Shu sabali federal hududlarning maktab ta’lim tizimida ayris farqlar bor.
Masalan, aksariyat hududlarda boshlang‘ich ta’lim 4 yil (birinchi sinfdan to‘rtinchiga qadar), poytaxt Berlinda isa – 6 yil. Ammo bu kabi farqlarga qaramasdan, barcha hududlar uchun umumiy tartib-qoidalar amal qiladi.
Germaniyada maktab ta’limi majburiy va bepul.
6 yoshdan 18 yoshgacha fuqarolar majburiy tartibda ta’lim oleshi shart qilib belgilangan. Maktab ta’lim tizimi esa boshlang‘ich, o‘rta va yuqori bosqichlarga bo‘linadi.
Bolalar 5-6 yoshdan boshlang‘ich maktabga qatnaydi .
Boshlang‘ich maktabda o‘qish davri to‘rt yildan olti yilgacha. Maktablarda birinchi, ikkinchi sinf davomida ularga baho qo‘yilmaydi. Baho o‘rniga bolaning individual, psixologiya rivojlanish holati xususida hisobot tayyorlaydi.
Ularga 3-sinfdan baho qo‘yila boshlaydi. Germaniyada 6 ballik baholash tizimi qabul qilingan.
Bunga ko‘ra, 1 – a’lo 2 – yakshi 3 – qoniqarli 4 – yetarli, 5 – yetarli emas, 6 – qoniqarsiz fanlarni kamida "4 ga o‘zlashtirishi kerak. Boshlang‘ich bosqichda bolalarga matematika, nemis teli, tabiatshunoslik, musiqa, estetika fanlari o‘tiladi.
Germaniya ta’lim tizimidagi fanlarni o‘qitish va ulardan didaktik materiallar o‘qituvchining ijodiy ishlashini ta’minlaydi. Xar o‘qituvchining fanlarni o‘rganish va fanlarora boglanishga o‘rgatadi.
Ushbu ta’lim tizimidan kelib chiqqan xolda quyidagilarni tavsiya etish mumkin.
1. Olingan ta’surotlar va o‘qitish jaryonini boshqarish buyicha seminarlar tashkil etish
2. Uzbekiston uzluksiz ta’lim tizimida yangi platformali(modulli) texnologiyalar asosida o‘qitishni joriy etish
3. Tajriba almashinuv jarayonini nufuzli jurnallarda maqolalar va konferensiyalarda tezislar bilan chiqish
4. Malaka oshirish tinglovchilariga fanning xususiyatidan kelib chiqqan xolda yangi didaktik materiallar tayyorlashga o‘rgatish
5. O‘quvchilar, talabalar, tinglovchilarga yangi metodlar asosida dars utishni tashkil etish
6. Mustakil ta’lim tizimini rivojlantirishga katta amaliy yordam beradi.
Masofaviy ta’lim
Umuman oliy o‘quv yurtlarida, maktablarda masofadan o‘qitish amaliyoti endi ruyoyebga chiqmoqda, ammo Germaniyada sirtqi ta’limni masofadan o‘qitish ishlari bundan 100 yillar ilgari paydo bo‘lgan, o‘qituvchilar malakasini oshirishda masofaviy ta’lim elementlaridan foydalanish esa bundan 30 yil ilgari ya’ni 1978 yillardan boshlangan. Gurux a’zolar Germaniya ta’lim tizimida masofadan o‘qitish nazariya va amaliyetidagi muxim masalalarni Gettngen shaxrida joylashgan kasbiy ta’lim va malaka oshirish instituti raxbari Telman Sissi va shu institu xodimi Nataliya L. Xonimlarning ma’ruza va amaliy mashgulotlaridan puxta o‘rgandik.
Germaniyada 200 ga yakin masofadan o‘qitiluvchi sirtqi ta’lim kurslari mavjud bulib ularda masofadan o‘qitish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
O‘quv dasturlari asosida masofaviy o‘qitiladigan sirtki ta’lim.
SD ROM yerdamida masofaviy ta’lim.
Internet yerdamida MT.
Tyutorlar yerdamida MT.
Ish joyida yoki uyda ta’lim.
Masofaviy ta’lim kurslarida o‘quv-metodik didaktik materiallar o‘quvchilar xususiyatiga talabiga mos ravishda tuzilishi kerak. Gurux a’zolari Sissi ma’ruza va amaliy mashguloti asosida quyidagilarni o‘rganishdi:
Germaniyada masofadan o‘qitish va malaka oshirishning zaruriyati va afzalliklari.
Sirtki ta’limda masofadan o‘qitishni tashkil etish.
Masofadan o‘qitiladigan sirtki kurslarning turlari va utish diagrammasi.
Masofaviy o‘qitishda yangi o‘quv metodlaridan foydalanish.
Sirtki bulimda masofadan o‘qitishning dolzarb rivojlanish boskichlarini.
Masofadan o‘qitishda aralash o‘qitish metodidan foydalanishni.
Masofadan o‘qitish kurslarini tashkil etishni.
Masofadan o‘qitish kurslarining o‘quv materiallarini yaratish sxemasini
Masofadan o‘qitish kursini rivojlantirish modelini.
Kurslarda o‘quv daftari elementlarini
Tyutorlar va ularning yordamchilarini asosiy vazifalarini talablarini, quvvatlovchi strukturalarini, an’analarini, tyutorlar faoliyatini baxolashni.
Ushbu yuqorida keltirilgan ma’lumotlardan maktablarda informatika va matematika fanlarini o‘qitishda masofaviy ta’limni qo‘llashda samarali foydalanish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
