Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish

12.2 – jadval.

0	0	0	0	0	1	0	0	0
1	0	0	0	1	*	0	0	1
2	0	0	1	*	*	0	1	0
3	0	1	*	*	*	0	1	1
4	1	*	*	*	*	1	0	0

O`nlik son	Kirish kodi					Chiqish kodi
	F4	F3	F2	F1	F0		Y2	Y1	Y0
*	0	0	0	0	0		0	0	0

Prioritetli shifratorni oddiy shifrator asosida VA qurish mumkin. Buning uchun oldindan «5-dan X» kirish kodini x ₀ ,..., x ₄ orqali «5-dan 1» kodiga o`zgartirish kerak. Kirishdagi o`zgaruvchi F ₄ maksimal prioritetga ega, ya’ni boshqa o`zgaruvchilarga bog`liq emas. Shuning uchun F ₄ = x ₄ . Har qanday boshqa chiqishdagi o`zgaruvchi x <sub>i</sub> «1» qiymatini qabul qiladi, agarki birorta VA katta
kirish yo`liga F _j , j = (i + 1),3 mantiqiy «1» berilmagan holda F _i = 1 bo`lgan taqdirda. Ya’ni:
x ₄ = F ₄ ;


^{x3  F3  F4} ;


^{x2  F2 (F3  F4 )} ;


^{x1  F1 (F2  F3  F4 )} .
Ko`rsatilgan algoritmni amalga oshiruvchi parallel prioritetli shifratorning sxemasi quyidagi ko`rinishga ega:

Ushbu sxemaning afzallik tomoni, barcha kirish yo`llaridagi signal tarqalishini bir xil saqlab turishdir. Kamchiligi esa, ko`p kirish yo`liga ega bo`lgan «YoKI-EMAS» elementlarini qo`llanilishining majburligidir.

12.1-rasm. Shifratorga misol sifatida to`qqizta <sup>I1  I9</sup> .kirish yo`liga ega bo`lgan
prioritetli shifrator K555IV3 standart mikrosxema misol bo`ladi.

Nazorat savollari:

1. 
   Shifratorlarning ishlash prinsiplarini aytib bering?
   
2. 
   Shifratorlarning chinlik jadvalini tushuntirib bering?
   
3. 
   To’g’ri burchakli shifrator sxemasi chizib bering?
   
4. 
   Raqamli indikatorni boshqaruvchi shifrator sxemasini chizib bering?
   

Xulosa:

Xulosa qilib shuni aytamanki men bu labaratoriya mashg’ulotida shifratorlarning ishlash prinsiplari bilan tanishdim. Ular haqida tushunchaga ega bo`lish va koderlarning chinlik jadvallarini o`rganib chiqish.

Boshqacha qilib aytganda shifrator 10-lik kodni 2-lik kodga aylantirib berish uchun xizmat qiladigan operatsion elementi ekanligini bildim.
Men bu Shifratorlarni tadqiq etish mavzusida 10-lik kodni 2-lik kodga aylantirib amallar bajarib kordim shu bilan birga bu labaratoriyada ko’plab bilimlarni egalladim.
Laboratoriya ish№ 13


Mavzu: Deshifratorlarni tadqiq etish.
Ishdan maqsad: Deshifratorlar va ularning ishlash printsiplarini o’rganish, Dishefratorning shartli belgilanishi, ko`p pog`onali deshifratorlar bilan tanishish Nazariy qism
Deshifrator (DCdecoder) - kirish yo`lidagi signallarni faqat chiqish yo`lining bittasiga chiqarib beruvchi EHMlarning uzelidir.
To`la deshifratorda chiqish yo`llari soni m = 2ⁿ, bo`lib unda n – kirish yo`llari sonini ifodalaydi. To`la bo`lmagan deshifratorda esa m < 2ⁿ.
Ikkita kirish yo`lli birlik aktiv darajali to`la deshifratorning o`tish jadvalini ko`ramiz:
13.1 – jadval.

Kirish signallari		Chiqish signallari
X0	X1	Y0	Y1	Y2	Y3
0	0	1	0	0	0
1	0	0	1	0	0
0	1	0	0	1	0
1	1	0	0	0	1

Jadval barcha kirish kombinatsiyalarining chiqish qiymatlarini to`la aniqlaydi.Keyingi bosqichda har bir chiqish funktsiyasi uchun Karno kartasini tuzish va uning manimizatsiyalashtirilgan ifodasini olish kerak. Lekin, ushbu h olat uchun bu ma’noga ega emas, chunki Y –ning xar bir funktsiyasida Karno kartasi bitta «1» egallagan.
Yuqoridagi jadval asosida quyidagi funktsiyalar o`rinlidir:


y ₀  x₀  x₁  x₀  x₁ ;



y₁  x₀  x₁  x₀  x₁ ;



y ₂  x₀  x₁  x₀  x₁ ;



y ₃  x₀  x₁  x₀  x₁ .
Olingan ifodalarni «VA-EMAS» VAda «YOKI-EMAS» elementlar bazisida qurish mumkin.


13.1-rasm.«VA-EMAS» VAda «YOKI- EMAS » elementlar bazisida qurilgan deshifrator

13.2-rasm.Ko`p pog`onali deshifrator

13.3-rasm.Deshifratorning shartli belgilanishi.

Nazorat savollari:

1. 
   Deshifratorlarning ishlash prinsiplarini aytib bering?
   
2. 
   Deshifratorlarning chinlik jadvalini tushuntirib bering?
   
3. 
   To’g’ri burchakli deshifrator sxemasi chizib bering?
   
4. 
   Raqamli indikatorni boshqaruvchi deshifrator sxemasini chizib bering?
   

Xulosa:

Xulosa qilib shuni aytamanki men bu labaratoriya mashg’ulotida Deshifratorlar va ularning ishlash printsiplarini o’rgandim, Dishefratorning shartli belgilanishi, ko`p pog`onali deshifratorlarning ishlash prinsiplari bilan tanishdim. Ular haqida tushunchaga ega bo`ldim va koderlarning chinlik jadvallarini o`rganib chiqdim.

Men bu Deshifratorlarni tadqiq etish mavzusida kirish yo`lidagi signallarni faqat chiqish yo`lining bittasiga chiqarib beruvchi EHM larning uzeli ekanligini bildim, shu bilan birga bu labaratoriyada ko’plab bilimlarni egalladim.


Laboratoriyaishi № 14.


Mavzu: Mantiqiy signal indikatorlarini tadqiq etish.


Ishdan maqsad: Mantiqiy signal indikatorlarini tadqiq etish.


Nazariy qism:

Mantiqiy signal indikatori - signallarni vizual ravishda ko’rsatish uchun mo’ljallangan qurilma. Xato ko'rsatmasdan kirish signalining mavjudligini va/yoki uning qiymatini ko'rsatishi mumkin. Axborotni indikator bilan ko'paytirish uning uzoq muddatli fiksatsiyasiz amalga oshiriladi. Indikator signali jarayonni, ob'ektning holatini aks ettiradi. Indikatorlarning vizual va akustik turlari mavjud.

o'rnatiladi, masalan, kuchlanish, oqim, harorat, batareyaning zaryadlanishi va
boshqalar.