Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARNI

RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

FARG’ONA FILIALI

‎‎“5А330501 – Kompyuter injiniringi

(“Kompyuter tizimlarini loyihalash”) mutaxassisligi

M1-20 guruh magistranti

Mamajonov Qosimjon Maripjon o’g’lining

“Sun’iy intellect va neyron tarmoqlari”

fanidan tayyorlagan

MUSTAQIL ISHI

Topshirdi: Q.M.Mamajonov.

Qabul qildi: D. Xalilov

Mavzu: Sun’iy neyron tarmoqlari va Kolmagorov ta’limoti.

Reja:

1. 
   Neyron tarmoqlar haqida tushuncha.
   
2. 
   Bir qatlamli va ko’p qatlamli sun'iy neyron tarmoqlarining tasnifi va xossalari.
   
3. 
   Kolmogorov teoremasi.
   

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar

Sun’iy neyron tarmoq – bu o’z-o’zini o’rganishga qodir tizim. Uning printsipi tabiatning o’zi tomonidan qabul qilingan: inson miyasida uning ishlashini ta’minlaydigan asabiy aloqalar hosil bo’ladi. Bundan tashqari, miya neyroplastik, ya’ni. tegishli yuk bilan qanday qilib rivojlanishni biladi. Miya singari asab tizimi ham o’z faoliyati davomida takomillashtirilmoqda. U aniq operatsiyalarni bajarishi uchun dasturlashtirilgan va tajribasiga asoslanib, har safar buni yaxshiroq bajaradi. Bu shuni anglatadiki, u o’z xatosidan o’rganadi, sozlaydi, moslashadi. Ammo inson miyasi har qanday kompyuterga qaraganda ancha samarali bo’lsa, nega bizga neyron tarmoqlar kerak?

Neyron tarmoqlarining eng keng tarqalgan qo’llanilishi – bu tasvirni aniqlash. Odam singari, avval ular uning rasmlarini namoyish qilishadi, nima ekanligini aytib berishadi. Bundan tashqari, tarmoq mustaqil ravishda juda katta miqdordagi ma’lumotlarni qayta ishlagan holda, ayrim ob’ektlarni tanib olishga qodir. Keyingi daraja – bu yangi tasvirlarni ko’paytirish yoki hatto yaratish. Fotosuratni qayta ishlash, portretni “yoshga solish” yoki hattoki Uyg’onish uslubida rasm yaratish uchun endi ilmiy fantastika emas, balki haqiqatdir.

Har qanday texnologik yutuqlar insonning malakasini shubha ostiga qo’yadi. Konveyerlarning rivojlanishi bilan juda ko’p ish o’rinlari qisqartirildi va bugungi kunda mashinalar bizning ish joylarimizni olib ketish xavfi mavjud. Ammo shu bilan birga har doim ham shunday yangi “xodim” ning ishini sozlash, sozlash va nazorat qilish zarurati mavjud. Yangi vositalarning paydo bo’lishi bilan bir qatorda noyob ko’nikmalarni talab qiladigan yangi kasblarga ehtiyoj bor. Bunday o’zgarishlarga tezda qanday moslashish kerak? Yangi ko’nikmalarni rivojlantirish uchun vaqt kerak, ammo eng muhimi, bunday o’zgarishlarga tayyor bo’lish. Bu erda bizning miyamizning neyroplastikasi foydali bo’ladi.

Muntazam jismoniy mashqlar bilan miyaning mushaklari kabi funktsiyalari kuchliroq, kuchliroq va bardoshli bo’ladi. Bu tez moslashish, o’rganish qobiliyati, aqlning moslashuvchanligi kaliti. Olimlar bir necha o’n yillar davomida miya funktsiyalarini o’rganib, ularni o’rgatish uchun ko’plab usullarni ishlab chiqdilar.

Bunday befoyda ko’rinadigan mahorat ortida inson uchun hayotni osonlashtiradigan dasturning ulkan istiqbollari mavjud. Qaror qabul qilish eng ko’p resurs talab qiladigan jarayondir, shuning uchun “inson omili” mavjud. Bu beparvolik tufayli xatolarga yo’l qo’yganimizda, charchaganimizda va muhim tafsilotlarni o’tkazib yuborganimizda bu hodisa. Ko’pgina vaziyatlarda biz taxmin qilinadigan darajada harakat qilayotganimizni hisobga olsak, odatdagi vazifalarni hal qilish uchun neyron tarmoqlaridan foydalanishimiz mumkin: turli xil xizmatlarni texnik qo’llab-quvvatlash uchun chat botlari, gadjetlarni boshqarish uchun ovozli interfeyslar, ishlab chiqarish jarayonini boshqarishni optimallashtirish, nutqni onlayn ravishda turli tillarga tarjima qilish va muammolarni kuzatish tizimlari.