Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti “Individual loyiha” ishi

1.3. MERN stack haqida
Texnologiyalar to'plami - bu dasturiy mahsulotni ishlab chiqish uchun ishlatiladigan freymworklar va vositalar to'plami. Ushbu freymworklar va vositalar to'plami yaxshi ishlaydigan dasturiy ta'minotni yaratishda birgalikda ishlash uchun juda keng foydalaniladi.
Bugungi kunda keng qo'llaniladigan veb-saytlar ishlab chiqish texnologiyalari to'plamlarining ba'zi bir misollari:

• 
  MERN (MongoDB, ExpressJS, ReactJS, NodeJS)
  
• 
  LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP)
  
• 
  MEAN (MongoDB, ExpressJS, AngularJS, NodeJS)
  

• 
  MERN to'plami
  

MERN Stack - bu veb-saylar va veb-ilovalar ishlab chiqish uchun to'plam hisoblanadi. Uning ishchi komponentlari sifatida MongoDB, ExpressJS, ReactJS va NodeJS dan iborat. MERN to'plamidan foydalanishda veb-dastur ishlab chiqishda ushbu komponentlarning har biri nima uchun foydalanilishi haqida batafsil ma'lumot:
MongoDB : dastur ma'lumotlarini saqlash va yaratish uchun, SQL-bo'lmagan ma'lumotlar bazasi.
NodeJS : Bu brauzerda emas, balki qurilmalarda JavaScript-ni ishlatish uchun ishlatiladi.
ExpressJS : NodeJS funktsiyalari va tuzilmalari yordamida saytning Back End qismini yaratish uchun foydalaniladigan NodeJS-ning freymworki. NodeJS veb-saytlar yaratish uchun emas, balki JavaScript-ni qurilmalarda ishlatish uchun ishlab chiqilganligi sababli, ExpressJS ishlab chiqilgan.
ReactJS : Facebook tomonidan yaratilgan kutubxona. U bitta sahifali veb-ilovaning foydalanuvchi interfeysini yaratadigan UI komponentlarini yaratish uchun ishlatiladi.

Yuqoridagi rasmda ko'rsatilgandek, foydalanuvchi brauzerda joylashgan dasturning Front End qismida joylashgan ReactJS UI komponentlari bilan o'zaro aloqada bo'ladi . Ushbu Front End NodeJS-ning yuqori qismida ishlaydigan ExpressJS orqali serverda joylashgan dasturning Back End tomoni tomonidan xizmat qiladi .
Ma'lumotlarni o'zgartirish so'rovini keltirib chiqaradigan har qanday shovqin NodeJS- ga asoslangan Express serveriga yuboriladi, agar kerak bo'lsa MongoDB ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni yig'adi va ma'lumotlarni dasturning Front End qismiga qaytaradi, so'ngra foydalanuvchiga taqdim etiladi.