Axborot texnologiyalari universiteti

3. Loyihalashtiruluvchi aloqa magistralida kanallar soni hisobi

 

 

Loyihalashtiriluvchi transport tarmog‘i topshiriq vazifasi asosida berilgan hududiy 

yoki shaharlararo tarmoq bo‘lib u quyidagi ko‘rinishga ega: 

 

---

3.1-rasm. Shaharlararo aloqa transport tarmog‘i bo‘ylab aloqa tashkil etish sxemasi 

Milliy yoki shaharlararo transport tarmog‘i quyidagi ko‘rinishda tashkil topadi “A” 

va “B” oxirgi manzilgohlar bo‘lib ular orasida bitta yoki bir nechta oraliq manzilgohlari 

bo‘lishi mumkin. Oraliq va ohirgi manzilgohlar shaharlararo avtomatik stansiyaning 

(SHAATS) apparatlar zalida joylashtirilishi mumkin. Liniya-apparat zalida ko‘p kanalli 

aloqa uzatish vositalarining uskunalari va qurilmalari joylashtiriladi. Ohirgi 

manzilgohda joylashgan uskunalarga stansiyada qo‘llanuvchi bog‘lovchi liniyalar 

yordamida SHAATSning kommutasion uskunalariga ulanadi, shuningdek SHAATS o‘z 

navbatida stansiyalararo bog‘lovchi liniyalar yordamida shahar telefon tarmoqlari 

stansiyasining (SHTT) va qishloq telefon tarmoqlarining (QTT) stansiyalari bilan 

bog‘lanadi. Shahar va qishloq hududlarida yashovchi abonentlar esa xizmat 

ko‘rsatuvchi ATS bilan abonent liniyasi yordamida bog‘lanadi va bu bilan ATSda va 

SHAATSda xizmat ko‘rsatuvchi yuklama hosil qiladi bu yuklama Erlang (Erl) o‘lchov 

birligida o‘lchanadi. Transport tarmog‘i orqali uzatiluvchi ma’lumotlar esa transport 

tarmog‘ining trafigi deb ataladi va ikkilik impulslarning uzatuv tezligida ya’ni bit/s 

(kbit/s, Mbit/s, Gbit/s) o‘lchov birligida o‘lchanadi. Transport tarmog‘ining trafigi o‘z 

navbatida ikkita oxirgi manzilgohlar orasida tashkil qilinuvchi kanallar sonini aniqlab 

beradi. 

Loyihalashtiriluvchi manzilgohlar orasida lozim bo‘lgan kanallar soni shu 

manzilgohda yashovchi aholi soni va bu manzilgohlar orasidagi aholining ma’lum bir 

guruhini bir-biri bilan o‘zaro qiziquv darajasiga bog‘liq. 

Har qanday viloyat markazi va shu viloyatda yashovchi aholi soni  statistik 

ma’lumotlar yoki ohirgi marta aholini ro‘yxatga olingan ma’lumotlar asosida 

hisoblanadi. Loyixalashtirishning kelajak davri uchun aholining o‘sishi e’tiborga 

olinadi. 

     Aholi  sonining o‘rtacha o‘sish hisobiga bo‘ladigan miqdori quyidagi ifoda 

bilan aniqlanadi: 

,

P/100)

(1

H

Н

 t

0

t





 

kishi                                   (3.1) 

        bu yerda: N0 –  aholining ro‘yxatga olish paytidagi soni, ming kishi; 

           R  –  manzilgohda  aholining o‘rtacha yillik o‘sishi,  %  (ro‘yxatga olish 

ma’lumotlari asosida R=2 3%); 

            t   –  aholini ro‘yxatga olish va loyihalashtirish vaqti orasidagi davr, yil. 

ро

лв

t

t

t





,

 

yil 

          bu yerda:  tlv  –  loyihalashtirish vaqti (misol uchun 2020 yil), yil; 

---

                           tpo –  ro‘yxatga olish vaqti, yil(misol uchun 2017 yil). 

Kelajak davr uchun loyihalash yili joriy yilga nisbatan 5 yil ilgariroq olinadi, ya’ni:

 

 

)

(

5

ро

лв

t

t

t







, yil 

Н

0

2020

 =2571668  киши 

P =5% ;  

лв

t

  = 2020; 

ро

t

 = 2020;  

t = 5+(

лв

t

-

ро

t

) = 5 + (2020 - 2020) = 5;   t =5 

Н

5

2025

 = 

Н

0

(1 + 𝑃/100)

5

 = 2571668 

(1 +

5

100

)

5

  = 3282173 ; 

 

 

Н

0

2020

 = 3590800 киши 

P =5% ;  

лв

t

  = 2020; 

ро

t

 = 2020;  

t = 5+(

лв

t

-

ро

t

) = 5 + (2020 - 2020) = 5;   t =5 

Н

5

2025

 = 

Н

0

(1 + 𝑃/100)

5

 = 3590800

(1 +

5

100

)

5

  = 4582872 ; 

Shaharlararo telefon stansiyasi  xizmatidan foydalanuvchi abonentlar soni 

taxminan quyidagi formula bilan aniqlanadi: 

t

б

a

H

m





3

.

0

,

,abonent 

bu yerda: 0,3 aholining shaharlararo telefon xizmatidan 

                foydalanuvchilari soni.