Axborot texnologiyalari texnikumi

17-Mavzu. Dasturlash texnikasi: tizimli, modulli, ob'ektga yo'naltirilgan


18-Mavzu. Dasturlash usullarining afzalliklari va kamchiliklari.
19-Mavzu. Dasturiy ta'minotni ishlab chiqishning umumiy tamoyillari
20-Mavzu. Dasturiy ta'minotning hayotiy tsikli.
21-Mavzu. Ilova turlari. Konsol dasturlari.


22-Mavzu. Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlashning asosiy tamoyillari


23-Mavzu. OYD rivojlanish tarixi. Asosiy tushunchalar:


24-Mavzu. Asosiy tushunchalar: ob'ekt, uning xususiyatlari va usullari, klassi, interfeysi.


25-Mavzu. Enkapsulyatsiya, merosxo'rlik, polimorfizm.


Reja:

1. 
   Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash (OOP)
   
2. 
   Merosxo’rlik
   
3. 
   Enkapsulyatsiya
   
4. 
   Polimorfizm
   
5. 
   Abstraktsiya
   

Kirish

OOP(Object-Orianed-Programming- Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash): protsessual dasturlash mafkurasining rivojlanishi natijasida paydo bo'lgan, bu erda ma'lumotlar va ularni qayta ishlash uchun pastki dasturlar (protseduralar, funktsiyalar) rasmiy ravishda bog'liq emas. Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlashni yanada rivojlantirish uchun ko'pincha hodisa (hodisaga yo'naltirilgan dasturlash deb ataladi) va komponent (komponent dasturlash, COP) tushunchalari katta ahamiyatga ega.

Ob'ektlar xabarlar orqali o'zaro ta'sir qiladi. OOPning keyingi rivojlanishining natijasi, aftidan, agentga yo'naltirilgan dasturlash bo'ladi, bu erda agentlar ishga tushirish darajasida kodning mustaqil qismlari hisoblanadi. Agentlar o'zlari joylashgan muhitni o'zgartirish orqali o'zaro ta'sir qiladi.
Ob'ektlar bilan tuzilmaviy jihatdan bevosita bog'liq bo'lmagan, lekin xavfsiz (istisno holatlar, tekshirishlar) va samarali ishlashi uchun ularga hamroh bo'lgan til konstruktsiyalari ulardan aspektlarga (aspektga yo'naltirilgan dasturlashda) inkapsulatsiya qilinadi. Ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash ob'ektlar o'rtasidagi yanada birlashtirilgan va mustaqil o'zaro ta'sirni ta'minlash orqali ob'ekt tushunchasini kengaytiradi. Bu OOP va agent dasturlash o'rtasida ularning mustaqil o'zaro ta'siri nuqtai nazaridan o'tish bosqichi bo'lishi mumkin.
Simula birinchi dasturlash tili bo'lib, keyinchalik paradigmaga aylangan asosiy tushunchalarni taklif qildi, ammo bu tildan foydalanish kontekstida "ob'ektga yo'naltirilgan" atamasi ishlatilmadi. 1967 yilda paydo bo'lganida, unda inqilobiy g'oyalar taklif qilingan: ob'ektlar, sinflar, virtual usullar va boshqalar, ammo bularning barchasi zamondoshlar tomonidan ulug'vor narsa sifatida qabul qilinmagan. Aslida, Simula "sinflar bilan Algol" bo'lib, protsessual dasturlashda ko'plab murakkab tushunchalarni ifodalashni osonlashtirdi. Simuladagi sinf tushunchasini Algol konstruksiyalari tarkibi orqali to'liq aniqlash mumkin (ya'ni Simuladagi sinf murakkab narsa bo'lib, primitivlar yordamida tasvirlanadi).
Dasturlash bo'yicha "yangi burchak" (protsessualdan tashqari) istiqboli Alan Kay va Den Ingalls tomonidan Smalltalk tilida taklif qilingan. Bu erda sinf tushunchasi boshqa barcha til konstruksiyalari uchun asosiy g'oyaga aylandi (ya'ni Smalltalkdagi sinf ibtidoiy bo'lib, u orqali murakkabroq konstruktsiyalar tasvirlanadi). Aynan u birinchi keng tarqalgan ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash tiliga aylandi
Hozirgi vaqtda ob'ektga yo'naltirilgan paradigmani amalga oshiradigan amaliy dasturlash tillari soni (tillar ro'yxati) boshqa paradigmalarga nisbatan eng katta. Sanoatdagi eng keng tarqalgan tillar (C++, Delphi, C#, Java va boshqalar) Simula obyekt modelini amalga oshiradi. Smoltok modeliga asoslangan tillarga Objective-C, Python, Ruby misol bo'la oladi.