Axborot kutubxona katalogi va fondi

Muloqotda  EKlar  bilan  ishlash xususiyatlari
Dastlabki  axborotlar  sirasiga  quyidagi  savollarga javoblar  kiri- 
tilgan:
— kompyuter qanday qo‘yiladi?
— muloqot uchun til  qanday tanlanadi?
— o‘z  xatosini  to‘g‘rilash  qanday amalga oshiriladi?
— javob  uchun qancha vaqt beriladi va qanday uzaytiriladi?
—  o‘quvchining  o‘quvchilik bileti  nomeri  mashina  tomonidan 
qanday hisobga olinadi va aks holda o‘zi haqidagi  ma’lumot qan­
day  kiritiladi?
EKlar faqatgina  qidiruvchi  funksiya bo‘lib qolmay,  balki  Cir­
culation  modul  ishini  ham  ta’minlaydi.  Bu  m a’lumotlar  foy- 
dalanuvchi  uchun  an‘anaviy  bo‘lgan  shaklda,  masalan,  m oni­
tor  yonida  joylashgan  kichik  ko‘rsatma  ko‘rinishda  taklif  etilsa 
maqsadga  muvofiq  bo‘ladi.  AQSHda  bunday  muloqotlarning
174

---

umumiy  ko'rinishi  ishlab  chiqilgan  edi.  Bu  esa  hisoblash  texni- 
kasining  natijaviyligini  oshiradi  va  foydalanuvchida  mashinaga 
nisbatan  ishonch  paydo  bo'ladi.
1.  Muloqot  sodda  tilda  olib  borilishi  zarur,  masalan,  «На» 
buyrug‘i  foydalanuvchining  roziligini  ifoda  etadi va  «U»  tugmasi 
yordamida  hosil  bo‘ladi,  yoki  «yo‘q»  buyrug‘i  N   tugmasi  orqali 
ifodalaniladi va  hokazo.
2.  Muloqot m a’lumotlar kiritishning ikkita turli sistemasi yor­
damida  hosil  qilinadi.  Agar  foydalanuvchiga  tanlash  imkoni  be- 
rilsa  u boMimlarning  (opsiya)  to‘liq  ro‘yxati bilan tanishadi.
To‘g‘ri  xulosa  ekranga  ularning  ro‘yxatini  keltirish  va  tanlash 
imkoniyatini  foydalanuvchini  o‘ziga  qo‘yib  berish.  Ayrim  hollar- 
da  foydalanuvchi  konkret  ma’lumot  masalan,  muallif nomi  yoki 
asar nomi va hokazolarni berishi zarur bo‘lsa,  u holda  monitorda 
maskalar blanki  hosil bo‘ladi.
3.  Ekranga  bibliografik  axborotlarni  chiqarishdan  oldin 
qidirish natijalaridan statistik ma’lumot berish  zarur.  Barcha hol- 
larda  m a’lumotlarni  izlash  uchun  keltirilgan  yozuvlarni  ko'zdan 
kechirish  ko‘p  vaqt  oladi,  bunday vaziyatda  foydalanuvchi  tomo­
nidan qo‘shimcha  o‘lchamlar kiritilishi lozim.
4.  EK  o‘quvchi  tomonidan  talab  qilingan  barcha  xizmatlarni 
bajarishi kerak.
EK  bu  ishning  qulayligini  ta’minlovchi  texnik  asbob  hisob­
lanadi,  u  yordamida  foydalanuvchidan  ancha  olisda  bo‘lgan  ax­
borotlarni  ham  olish  mumkin.
Xuddi  shu  vazifalar  qo‘lda  bajarilsa  ancha  vaqt  yo‘qotilishi 
mumkin.