«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

10.3-rasm. Dasturiy ta’minotning hayotiy siklining tuzilmasi36.
36 J.B.Dixsit. “Fundamentals o f computer programming and I T ’ 2011.135 p.
260

---

Muammoga aniqlik kiritish.
Qachonki biz tushunarli muammo bilan bog‘lanib uni yechishga 
harakat qilsak, muvaffaqiyatga erishish imkoniyati ijobiy bo‘ladi. 
Biz muammoni oxirigacha hal etmagunimizgacha unga to ‘liq 
ishonib bo ‘lmaydi.
Muammoni aniqlashtirish bosqichlari 6 qadamdan iborat:
(i)Maqsad va foydalanuvchilami aniqlashtirish
Biz har doim muammolami hal etib kelganmiz.
(ii) Blok-chizma. Algoritmning blok-chizmasi - bu masala 
yechimini dasturlash uchun kerak bo‘ladigan qadamlar ketma- 
ketligini batafsil grafik taqdimi (Algoritm yoki mantiqiy omil). 
Blok-chizma ANSI simvollari deb nomlanuvchi (Amerika milliy 
standartlar instituti) standart simvollaridan foydalanadi. Ushbu 
simvollar yuqoridagi 10.2-jadvalda keltirilgan.
Masalan, 10.6-rasmda ikkita sonni ko‘paytirish algoritmini 
blok-sxemasi keltirilgan.
10.6-rasm. Ikkita sonni ko‘paytirish algoritmi
261

---

ANSI simvollari
10.2- jadval37
Simvol tasviri
Nomi
Vazifasi
( 
)
Boshlash, tugatish
M a’lumotlarni boshlash, tugatish 
va to ‘xtatib turish uchun xizmat 
qiladi
Jarayon
Bitta yoki bir guruh operat- 
siyalam i bajarish
Kiritish, chiqarish
M a’lumotlami 
qayta 
ishlash 
uchun kerakli bo'lgan shaklga 
keltirish (kiritish) yoki qayta 
ishlash 
natijalarini 
ro ‘yhatga 
olish (chiqarish)
Qaror qabul qilish
M a’lum bir shartlar asosida al- 
goritm yoki dastumi bajarilish 
yo‘nalishini tanlash
Oldindan
aniqlangan
jarayon
D astur guruh operatorlari bilan 
bajarishga m o‘ljallangan modulli 
dasturlashda keng qoilanadi
Oqimlar chizig‘i
Simvollar orasidagi aloqalaming 
ketma-ketligini tasvirlab beradi
Ulovchi
0 ‘zaro bog‘laydigan simvollar 
asosida oqimlar chizig‘i o'rtasida 
uzilgan aloqalami k o ‘rsatadi
Izoh
Turli b o ‘limlarga izoh berish
37 J.B.Dixsit. “Fundamentals of computer programming and IT’ 2011. 141 p.
262

---