«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

10.1 -rasm. Dasturning konseptual ko‘rinishi3S
35 J.B .D ixsit. “ F undam entals o f com puter p rogram m ing an d IT ” 2011. 133 p.
256

---

10.2 -rasm. Muammoni mantiqiy hal etish
Hozirda rejalashtirish vositalarining xilma-xillari mavjud b o iib
ular dastur mantiqini xaritalashi uchun ishlaydi, misol uchun oqim 
jadvallari, pseudokodlar va ierarxik grafiklar va boshqalardir. 
Kerakli ishni bajaruvchi va maqsadga erishadigan dastur-kuchli 
dastur va yuqori saviyada amallami bajaruvchi dastur samarali 
dasturlar deb ataladi.
Dastuming dizayni o ‘z ichiga muhim ikki narsani oladi -
dastuming tuzilmasi va dastur vakilliglaridir. Dastur tuzilmasi 
dastuming qanday bo‘lishi kerakligini ko‘rsatadi. Dastur tuzilmasi 
mashhur yoki oddiy yondashuvda o ‘z nihoyasiga yetadi. Dastur 
tuzilmasi kichik dastur qo‘shilish natijasida yuzaga kelgan. Har bir 
kichik dastur o ‘zi bilan mantiqiy vazifani vakili bo'ladi.
Dastur vakilligi o ‘zi bilan birga k o ‘rkam ko‘rinish olib keladi 
shuning uchun u oson o ‘qiladigan va ko‘rinarlidir. Foydalanuvchi 
dasturga osongina tuzatish va tahrir kiritishi imkoniga egadir, agar 
bunga zaruriyat tug‘ilsa. Shuning uchun dasturlash usuli hamma 
uchun tushunarli bo‘lishi kerak, aks holda unga ko‘p vaqt, harakat 
va mablag4 ketadi.
10.2 D astu m in g xususiyatlari.
Dasturlami baholashda turli xil jihatlarga e ’tibor bersak bo‘ladi: 
samaradorligi, 
moslashuvchanligi, 
ishonchliligi, 
yakkaligi, 
chidamliligi va boshqalar. Bu xususiyatlari quyida berilgan:
(I) 
S am aradorlik. U uch guruhga bo‘linadi: dasturchining 
harakati, ijro etish vaqti va xotira joyining tozalanishi. Yuqori 
darajali bo‘lgan dasturlash tillari dasturchi harakatiga ishlaydilar.
257

---

Lekin kompyuter tilida yozilgan dasturlash tili yoki yig'ilgan tillar 
mutlaqo qulay va kompyuterdan kamroq vaqt va hotira egallaydi.