Аввало, рамз ҳақида аниқлик киритайлик. Рамз сўзи қадимги грек тилидан

ҚАДИМ ВА АНТИК ДАВРДА СИМВОЛИЗМ
Юнон мифологияси:

• 
  Гекате—дунёлар орасидаги дарвозалар қўриқчиси, сеҳр-жоду маъбудаси¹⁰
  
• 
  Керберос—ер ости дунёсига киришни қўриқловчи уч бошли ит¹¹.
  
• 
  Ортос—Кербероснинг укаси азимжусса Эвритионнинг сурувларини қўриқловчи икки бошли ит¹². Афсоналарга кўра Геракл Ортос ва Герённи ўлдиради¹³.
  
• 
  Артемида (Рим мифологиясидаги Дианага тенг)—ўрмонни қўриқловчи ов маъбудиб ов ити унга ҳамроҳлик қилади¹⁴.
  
• 
  Артемида севиб қолган афсонавий овчи Орионга тегишли икки ит¹⁵. Орионнинг ўлимидан сўнг унга тегишли итларга Артемида эгалик қилади, Орионни ўлдирган Чаён эса бурж бўлиб, осмонга кўтарилади. Бугунги кунда ҳам астрономияда “Уч юлдуз” буржи мавжуд.
  

Қадимги Мисрда:

• 
  Анубис ёки Ануп—дафн қилиш ва мумиёлаш худоси ит ёки шоқолнинг боши билан тасвирланган¹⁶.
  

Герман мифологиясида фақат Ҳел маъбудасига тегишли Гарм ҳақида гапирилади а у ер ости дунёсини қўриқлайди.

ОТ
От—куч-қудрат, мустақиллик ва эркинлик рамзи ҳисобланади¹⁷. Илгари отлар қуёш худолари билан боғланган¹⁸. Ривоятларга кўра, бу ҳайвон шамол, олов, бурон, сув ва тўлқинларнинг кучини ифодалайди¹⁹. Қора отлар ўлим рамзи, оқ отлар ёруғлик, ҳаёт ва дин рамзи ҳисобланган²⁰. Муғулистондаги шаманлар учун отлар транспорт воситаси, шуниингдек руҳларни ер остига олиб кетадиган рамз ҳисобланган²¹.
Бугунги кунда одамлар отлардан дам олиш воситаси сифатида ҳам фойдаланадилар. Суворийнинг от миниб кетиши, дарҳақиқат, дунёдаги гўзал манзараларидан бири ҳисолбланадди. От пойгаси бугунги кунгача сақланиб қолган дунёдаги энг нуфузли спорт турларидан бири ҳисобланади. Бугунги кунда отлар нафақат дам олиш ва спорт турларида, балки тиббиётда ҳам машҳур даволаш турларидан ҳисобланади.
Юнон мифологияси:

• 
  Троян отлари, ичига юнон аскарлари яширинган ёғочдан ясалган катта от. Шу ғоя туфайли юнонлар троянларни Троя жангида мағлиб этдилар.
  
• 
  Кентаврлар умумий фигуралардир. Бу жонзотлар от ва одамдан иборат бўлган дурагайлар ҳисобланишади. Ривоятларда келтирилишича, улар ҳаддан ташқари ваҳший ва раҳмсиз, лекин шу билан бирга жуда доно эканлар. Масалан, Чейрон (Ахиллеснинг устози)²².
  
• 
  Юнон мифологиясиннинг яна бир машҳур қаҳрамони Посейдон ва Медузанинг ўғли, оқ муйнали қанотли от Пегасус ҳисобланади. Афсоналарга кўра унинг оёқлари ерга текканда, ердан юқорига сувлар чайқалиб чиқади. Агар кимдир шу сувни ичса, унда ажойиб шоирлик қобилияти пайдо бўлади, шунинг учун ҳам Пегасус шеърият рамзи ҳисобланади²³. “Пегасусга мининг” идиомаси ҳам айнан шу тарихга боғлиқдир²⁴. Христианликда Исо Масиҳнинг бир шохли афсонавий жониворини учрашишимиз мумкин. Шунингдек, бир шохли бу афсонавий жонивор Шотландия гербида ҳам ўз аксини топган²⁵.
  

Германия мифологиясида Алсвидр, арвакр, Гуллфари, Хримфакси ва Скинфкси каби номлар ҳам кўп тилга олинади.
ШЕР
Шерлар олтин мўйнага ва подшоҳлик мартабага эга бўлганлиги туфайли бевосита қуёш ва ҳаёт билан боғланади ва куч, қудрат, жасорат ва ғалаба рамзи ҳисобланишади²⁶. Африка қироллари ва Қадимги Мисрдаги фиравнлар шер қиёфасида тасвирланган²⁷. Христианликда шер Масиҳни ифодалайди: “Мана, яҳудо қабиласи Довуднинг илдизи бўлган шер. У бу китобни очиши ва унинг етти муҳрини синдиришга қодир” (Отк.5:5)²⁸. Қадимги Миср ва юнон мифологиясида шер ер ости дунёси қўриқчиси сифатида гавдаланади²⁹. Шунингдек, шерлар қабрларга ҳам ўйилган. Бугунги кунда шерлар асосан Ҳиндистон ва Африка ёввойи табиат дунёсида яшайдилар. Уларнинг сони кийикларни ов қилиш натижасида кундан кунга камайиб бормоқда. Шунингдек, бугунги кунда бу ҳайвон турини совға сифатида фойдаланишмоқда. Биз шерларни ҳайвонлар шоҳи деб ҳисоблаймиз, шунга қарамай уларни деярли барча ҳайвонот боғларида учраймиз, улар бизнинг ўйин-кулгумиз учун циркларда наммойиш кўрсатишади. Шер тасвирларини давлат герблари ва тангаларида ҳам кўришимиз мумкин. Масалан, Чехия Республикасининг тангалари ва Самарқанд шаҳридаги Шердор мадрасаси пештоқида шер расми тасвирланган.
Антик даврда символизм
Юнон мифологияси:

• 
  Дахлсиз ҳайвон—Немайшер шери. Унинг ўлдириши Гераклнинг шоҳ Эвристфейдан олган биринчи вазифаси эди. Унинг ўлимидан сўнг шер осмондаги буржлардан бирининг номига айланди³⁰.
  
• 
  Юнон мифологиясида гибрид ҳайвон—шерни мавжуд эканлиги ()Масалан, Грайф ва Химер).
  

Қадимги Миср:

• 
  Қуёш худоси билан шерлар
  қуёшнинг кучи туфайли
  ва худо билан кейинги ҳаётдан
  

Осирис бир-бирига боғланган.

• 
  Ҳаво худоси Шу ва унинг синглиси Тефнут шер боши билан тасвирланган.
  
• 
  Сехмет— шернинг боши билан тасвирланган уруш маъбудаси, шунингдек, касалликлардан шифо берувчи маъбуда.
  
• 
  Фиравнлар ҳам сфинкс сифатида тасвирланган. Масалан, Гизанинг буюк сфинкси шер танаси ва инсон бошидан иборат.
  
• 
  Дедвен ёки Дедун—бойлик худоси, шер худоси Маҳер, арслон маъбудалари Менҳит, Меҳит ва Местжет ҳам шер бошлари билан тасвирланган.
  

Мантиқан, герман мифологиясида шерлар ҳақида ҳеч қандай эслатма йўқ. Шерлар немислар яшайдиган ҳудудда яшашмаган, эхтимол уларнинг мавжудлиги ҳақида билмаган.

1^ vgl. LEWIS-WILLIAMS, J. David. Mysl v jeskyni: vědomí a původ umění. Praha: Academia, 2007. Galileo, S.
278

2^ vgl. SVOBODA, Jiří A. Počátky umění. Praha: Academia, 2011, S. 17

3^ vgl. SVOBODA, 2011, S. 20

4^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 121

5^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 121

6^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 178

7^ vgl. SAUNDERS, Nicholas J. Mytická síla zvířat. Praha: Knižní klub, 1996. Magie, tradice, současnost, S. 74

8^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 74

9^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 74

10^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 74

11^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 75

12^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 75

13^ gl. ROSE, Herbert J. Griechische Mythologie: Ein Handbuch. München: C.H. Beck, 1987, S. 127

14^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 74

15^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 74

16^ vgl. HRYCH, Ervín. Velká kniha bohů a bájných hrdinů. Praha: Regia, 2000, S. 82

17^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 179

18^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 179

19^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 179

20^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 179

21^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 82

22^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 146

23^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 152

24^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 152

25^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 43

26^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 178

27^ vgl. O'CONNELL, AIREY, 2008, S. 178

28^ Bible Facts. «Иусус лев и агнец—интересные факты» 2021, mart

29^ vgl. SAUNDERS, 1996, S. 63

30^ 83 vgl. ROSE, 1987, S. 127