"Avtomobilsozlik" fakulteti Avtomobilsozlik va

Metallarni yoyishni mohiyati  

Stan jo‘valarning orasidan zagotovkaning bosilib, ezilib o‘tishi zagotovkalar 

va  jo‘valar  orasida  hosil  bo‘ladigan  ishqalanish  natijasida  bajariladi.  Yoyilishda 

metal  ikkita  aylanuvchi  vallar  yordamida  ilib  olinib  bosiladi.  Metall  vallar 

orasidagi  ishqalanish  natijasida  uzunligi  oshadi  va  yoyiladi.  Ishqalanish  vallar 

yuzini  metalga  bosim  ostida  bosilishi  natijasida  hosil  bo‘ladi.  Bunda  metall 

vallarning  kontakt  uchastkasida  АВ  va  А1В1  yoyi  bo‘yicha  deformatsiyalanadi. 

АА1 chizig‘i metallni vallar orasiga kirish zonasi, hamda ВВ1 chizig‘i esa metallni 

vallar orasidan chiqish zonasi deb yuritiladi. АВ А1В1- yuza deformatsiya yuzasi. 

Yoyishda  deformatsiyalanish  metalni  uzunligi  va 

kengligi  bo‘yicha  mavjud.  Uzunlik  bo‘yicha 

deformatsiyalanish uzunligi АВ yoki А1В1yoylarini 

gorizontal 

proyeksiyasi 

deb 

yuritiladi. 

Deformatsiyalanish kengligi esa, metalni yoyguncha 

va  yoygandan  keyingi  kengliklarni  yig‘indisini 

yarimiga teng: 

 

 

    

                            

2

2

1

B

B

в





 

          Yoyishda  qalinlik  Н  kichrayadi,  uzunligi  esa  L

1

dan  L

2

  uzunlashadi.  Lekin  

kenglik ham bir qancha В

1

dan В

2

 ga kengayadi. Metallning qalinligi kichrayishiga 

ezilish deb ataladi. 

 

 

 

Н=Н-h мм  - absolyut ezilish miqdori 

                     k=Н-h/ Н 

 

nisbiy ezilishning protsentida ifodalanib 

 

 

 

 

 

 k=(Н-h/ Н)*100% 

 

 

Bunda:                          Н- metallni yoyguncha qalinligi, мм 

 

 

 

       h-yoyilgandan so‘ngi qalinligi, мм. 

 

Metalni  qalinligini  o‘zgarishiga  ezilish  koeffitsiyenti  deb  ataladi  va  u 

quyidagi formuladan aniqlanadi: 

 

8-rasm.  Yoyish  jarayonlarining 

sxemasi. 

   

 

---