Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари


 2.4. Ортиш-тушириш ишларини механизациялаш



Download 6,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/143
Sana10.04.2022
Hajmi6,35 Mb.
#540947
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   143
Bog'liq
Автомабилларда юк ва пассажирлар ташиш асослари

1 2.4. Ортиш-тушириш ишларини механизациялаш
воситаларини танлаш
О рт иш -т уш ириш м а ш и н а ва м е ха н и зм л а р и т ур и н и т а н ­
ла ш д ейилганда ю қори сам ара билан ф ойдаланиш м а қса д и д а
ул а р н и н г т ехн и к, э к сп л уа т а ц и о н ва эк о ло ги к сиф ат ларини
а н и қла ш ва баҳо бериш т уш ун и ла д и .
Бундай тан ловлар. 
кўп и н ч а м уайян пунктдаги м ехан и зац и ялаш усуллари га, 
яъ н и а н и қ ш ароит ҳам да техн ологи к ж араён л арга б оғли қ- 
дир.
О рти ш -туш и риш и ш л ари н и к и ч и к ва катта м ех ан и за­
циялаш га аж ратиш мумкин.
О ртиш -туш ириш операцияларини ки ч и к механизация- 
лаш да оддий механизмлар ва турли мосламалар (блок, чи- 
ғир, қўл кучи билан иш ловчи кўчма кранлар, ҳаракатланув- 
чи араваларга ўрнатилган жиҳозлар ва ҳ.к.) иш латилади. 
Ю к ортиш -туш ириш иш ларини кичик механизациялаш тур- 
лича бўлиб, бир-биридан у ёки бу оддий жиҳоз ёки меха­
низмлар тўпламидан ф ойдаланиш билан фаркданади. Авто­
мобиль транс порти да юк обороти катта бўлмаган ортиш - 
туш ириш пунктлари тез-тез учраб туради. Бундай пунктлар­
да иқтисодий нуқтаи назардан катта унумли, мураккаб ва 
қимматбаҳо маш ина ва мехамизмлардан кўра, ки чик меха­
низация жиҳозларини қўллаш мақсадга мувофиқдир.
О ртиш -туш ириш и ш ларини катта м ехан изаци ялаш да, 
одатда, кичик механизация жиҳозлари ўрнига, юқори унум­
ли , стационар ва кўчма мураккаб ю клаш м аш ина ва меха­
н изм лари иш латилади. Д о и м и й , кўп м ассали барқарор юк 
обороти бўлган орти ш -туш ири ш пунктларида (темир йўл 
катта бекатларида, сув ҳавзалари порт ва бекатларида, 
й ири к (омбор)ларда, улкан саноат корхоналарида) катта ме- 
хан и зац иялаш н и қўллаш мақсадга мувоф икдир.
185


О ртиш -туш ириш м аш ина ва механизмлари ни танлаш да 
улардан ю қори унум би лан ф ой д ал ан и ш н и н азарда тутиш 
лозим. Ю қори унум билан ф ойдаланиш эса иш ларни тўғри 
таш кил қилиш га боғликдир. Ю клаш м аш ина ва м еханизм - 
лари н и тан лаш д а ю клар тури ва орти ш -туш и ри ш иш лари 
характери, ю кн и н г оғирлиги, ш акли, хусусиятлари, тан ла- 
наётган м аш и на ва м ехан изм ларни н г қуввати, улардан му­
ай ян объектларда ф ой далан а олиш и м ко н и ятл ар и ҳисобга 
олиниш и зарур.
Ю клов м аш и н а ва м ехан и зм лари н и тан л аш ва орти ш - 
туш ириш и ш л ари н и таш ки л эти ш да сарф лан увчи к а п и ­
тал м аблағ ҳам да ж ори й эксп луатац и он хараж атлар м и к ­
дори ни ҳисобга олиш катта аҳам и ятга эга.
А лбатта, ю қорида келти ри лган хараж атлар, э н г авва- 
ло, тр ан сп о р т ж араён и даги барча ю клов и ш ларидан о л и ­
надиган иқти содий сам аралар билан боғлиқ. Б и р о қ бунда 
огир и ш ларн и м ехан изаци ялаш билан б о ғл и қ иж тим оий 
м асал аларн и ҳам назардан ч и қ ар м асл и к зарур.
Барча ортиш-тушириш ишларида ишлатилувчи механизм- 
ларни асосий уч гуруҳга: стационар (кўчмас), кўчма ҳамда 
транспорт воситаларига ўрнатилган хилларга бўлиш мумкин.
Катта массали ва ю к обороти барқарор пунктларда с та­
ц и он ар м ехан изм лардан ф ой дал ан и ш м ақсадга м увоф и қ, 
чунки бунда улардан унумли ф ой д ал ан и ш и м кон и ятл ари
кў п р о қ бўлади.
К ўчм а о р ти ш -ту ш и р и ш м е х ан и зац и ял ар и д ан асо сан
катта массали, аммо юк обороти барқарор бўлмаган объект­
лард а, яъ н и ста ц и о н ар м ех ан и зм лар н и и ш лати ш и қ ти со - 
д и й ж иҳатдан ўзи ни о к д ам ай д и ган (н и сб атан қ и сқ а вақт 
и ш л ати л и ш и с а б а б л и ) о р т и ш -т у ш и р и ш о б ъ ек тл а р и д а 
қўлланилади. Т ран сп орт ш ассиларига м онтаж ланган меха­
низм лар, асосан , ю к обороти к и ч и к , жуда кўп ж ойларга 
тар қ ал и б кетган об ъектлардаги д о н али ю кларн и о р ти ш - 
туш и ри ш д а, қ а ч о н к и , бундай об ъ ек тлар учун о р ти ш -ту ­
ш и ри ш ж а р аён л ар и н и ўз и м к о н и ятл ар и б и л ан м е х ан и ­
зац и ял аш и қти сод и й ж иҳатдан м ақсадга м у в о ф и қ б ў л м а - 
ган ҳолларда қўлл ан и лади . М ан а ш ундай м ехан и зм ларга 
автомобиль ш ассисидаги енгил кранлар, орқа борти ю клов 
иш ларига мослаш ган автом оби ллар, чиғирлар ва шу каби - 
л ар н и ки р и ти ш м ум ки н . С очи лувч ан ю кл арн и туш и ри ш
186


о п ер ац и я си н и м е х ан и за ц и ял а ш м ақсад и д а ўзи ағдарувчи 
автомобиллар (самосваллар)дан ф ойдаланилади.
Ҳар қандай ортиш -туш ириш механизмларини автомобил- 
ларга ўрнатиш улар юк кўтарувчанлигини кам айтириш ини 
ҳисобга олиб, уларни ю к таш иш лар камаядиган ва меҳнат 
унуми ош адиган бўлгандагина қўллаш лози м .

Download 6,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish