Avtomobil XX asr sivilizatsiyasining yorqin ramzi hisoblana-di. Transportsiz, jumladan, avtomobil transportisiz xalq xo‘jaligini tasavvur etib bo‘lmaydi

Qovushoqlikni aniqlash. Bu maqsadda viskozimetrdan (8. 4-rasm) foydalaniladi. Tekshirilayotgan moyning qovushoqligi po‘lat zoldirning tushish tezligi bo‘yicha etalon moyning qovushoqligiga solishtirib aniqlanadi.

8. 
   4- rasm. Dala viskozimetri:
   

1. 
   – etalon moylari solingan probirkalar; 2 – tekshirilayotgan moy so­ lingan probirka.
   

206

Viskozimetrda 100°C haroratdagi qovushoqligi 4, 6, 10, 16 va 22 mm2/s ga teng bo‘lgan moylar solingan beshta probirka bor. Oxirgi­ probirkaga tekshiriladigan namuna solinadi. Barcha pro-birkalar metall gardish ichiga joylangan bo‘lib, har birining ichi-da po‘lat zoldir bor. Probirkalar yuqoridan tiqin bilan berkitilgan. Harorati etalon moynikiga tenglashishi uchun sinaladigan moy la­ boratoriya xonasida ma’lum vaqt tutib turilishi lozim. Oxirgi pro-birka tekshiriladigan moy bilan to‘ldirilib, tiqin bilan berkitiladi. Tekshiriladigan moy quyilgan probirkadagi havo pufakchasi etalon namuna solingan probirkadagi kabi bo‘lishi lozim. Barcha zoldirlar pastga tushgach, viskozimetr 180° burib qo‘yiladi va zoldirlarning tushishini kuzatgan holda sinalayotgan namunaning qovushoqligi qaysi moynikiga yaqinroq ekanligi aniqlanadi. Taj’riba ikki-uch marta takrorlanadi. Agar tekshirilayotgan moydagi zoldir uchinchi probirkadagi zoldir tezligi bilan tushsa, bu hol moyning 100°C dagi qovushoqligi taxminan 10 mm2/s li yozgi moy ekanligini bildiradi.