Avtomobil elektr jihozlarini ishlatish, diagnostika qilish va

H
a
m
do
‘s
tl
ik
 m
a
m
la
k
a
tl
a
ri
da
 i
sh
la
b
 c
h
iq
a
ri
lg
a
n
 b
a
’z
i 
u
zg
ic
h
-t
a
q
si
m
la
g
ic
h
va
 da
tc
h
ik
-t
a
q
si
m
la
g
ic
h
la
rn
in
g
 t
a
vs
if
n
o
m
a
si

---

97

---

98
lararo qisqa tutashuvga, ik-
kilamchi chulg‘amni izo-
latsiyasining butunligiga
tekshiriladi.
O‘t oldirish g‘altagining
birlamchi chulg‘ami va qo‘-
shimcha qarshilik oddiy
lampa yordamida tekshi-
riladi (4.7-rasm). Akkumu-
lator batareyasi bilan ket-
ma-ket ulangan lampani
g‘altakning ÂÊ-Á va nom-
siz qisqichiga ulanadi. G‘al-
takning birlamchi chulg‘a-
mida uzilish bo‘lsa, lampa
yonmaydi. Nosoz g‘altak
almashtiriladi. Birlamchi
chulg‘amning o‘ramlararo tutashuvini aniqlash uchun ommetrni
ÂÊ va nomsiz qisqichlarga ulab chulg‘amning qarshiligi o‘lcha-
nadi. Agar birlamchi chulg‘am qarshiligi g‘altakning texnik pas-
portida berilgan qiymatdan sezilarli darajada farq qilsa, demak,
chulg‘amda o‘ramlararo tutashuv mavjud bo‘ladi. Birlamchi
chulg‘am qarshiligini yetarli aniqlik bilan topishning yana bir
usuli akkumulatorlar batareyasi kuchla-
nishini, ampermetr yordamida o‘lchangan
zanjirdagi tok kuchiga bo‘lishdan iborat
(4.8-rasm). Shikastlangan chulg‘amli o‘t
oldirish g‘altagi almashtiriladi.
O‘t oldirish g‘altagining ikkilamchi chul-
g‘amini tekshirish. Ikkilamchi chulg‘am-
dagi uzilish va o‘ramlararo tutashuvni om-
metrni nomsiz chiqish joyiga va marka-
ziy elektrodga ulash usuli bilan aniqla-
nadi. O‘t oldirish g‘altagining ikkilamchi
chulg‘amida uzilish borligini aniqlashning
yana bir usuli 220 V li kuchlanishdan
foydalanib amalga oshiriladi. Buning uchun
ikkilamchi chulg‘amni elektr lampa orqali
220 V.li o‘zgaruvchan tok tarmog‘iga ula-
nadi (4.9-rasm). Agar ikkilamchi chul-
4.7-rasm. O‘t oldirish g‘altagining
birlamchi chulg‘amini va qo‘shimcha
qarshilikni tekshirish.
ÂÊ–Á
ÂÊ
+
–
4.8-rasm. O‘t oldirish g‘altagining
birlamchi chulg‘amida tok kuchini
o‘lchash.
ÂÊ
+
A
4.9-rasm. O‘t oldirish
g‘altagining ikkilamchi
chulg‘amini
tekshirish.
–220V
ÂÊ–Á
–

---

99
g‘amda uzilish bo‘lmasa, lampali simni tarmoqdan uzayotganda
kuchsiz uchqun hosil bo‘lishi kuzatiladi. Ikkilamchi chulg‘ami
shikastlangan o‘t oldirish g‘altagi almashtiriladi.
O‘t oldirish g‘altagini ÑÏÇ-8M qurilmasida tekshirish. Òek-
shirilayotgan g‘altakning ÂÊ-Á va nomsiz qisqichlarini simlar
yordamida rozetka (34)ga (4.4-rasm) ulanadi. Yuqori kuchlanish
simlari bilan g‘altakning markaziy chiqish joyini qurilmaga o‘r-
natilgan uzgich-taqsimlagichning markaziy kirish joyi bilan
tutashtiriladi. Dastak (6) yordamida uch qutbli razryadlagichning
elektrodlari orasidagi uchqunli razryad tirqishini 7 mm.ga teng
qilib o‘rnatiladi. Yuqori kuchlanish simlari (18)ni taqsimlagich
qopqog‘idagi yon chiqish joylariga kirgiziladi. Almashlab ulagich
(14) «Ñîñòîÿíèÿ èçîëÿöèè ðàñïðåäåëèòåëÿ» holatiga o‘tka-
ziladi. Qurilma elektr dvigateli ishga tushiriladi va g‘altakning bir-
lamchi chulg‘amiga ketma-ket ulangan indikator (12) lampasining
yonishi kuzatiladi. Indikator lampasi yonmasa, g‘altakning bir-
lamchi chulg‘amida uzilish mavjud bo‘ladi yoki qo‘shimcha qar-
shilik kuygan bo‘ladi. Agar g‘altakning birlamchi chulg‘amida uzi-
lish bo‘lmasa, dastak (1) ni elektr motorni maksimal aylanishlar
chastota holatiga qo‘yiladi, tugma (13) bosiladi va razryadlagichda
uchqun hosil bo‘lish kuzatiladi. Razryadlagichda uzluksiz uchqun
hosil bo‘lib turishi, o‘t oldirish g‘altagining sozligini bildiradi.