Avtomatlashtirish va boshqarish

Gidrostatik zichlik o’lchagichlar
Suyuqlik zichligini o’lchashning gidrostatik metodi gidrostatik bosim P suyuqlik balandligi H suyuqlik zichligiga ρ asoslangan. Bu bog’liqlik quyidagi formulada aniqlanadi:
P = ρgH
Shundan so’ng, suyuqlik balandligi bosimini o’lchash natijalari bu suyuqlik zichligini oson o’lchaydi.

8.1 rasm. Gidrostatik zichlik o’lchagich gaz purkagich bilan.

Gidrostatik zichlik o’lchagichga qo’llanilayotgan suyuqlikka vertikaliga botirilgan naycha chetiga urilgan gaz pufakchalari bosimni o’lchashga mo’ljallangan moslama mahkamlangan. Bunday qurilma chizmasi 8.1 rasmda ko’rsatilgan. Suyuqlikka to’ldirilgan idishga 1 ballondan 3 naycha 4 orqali suyuqlik bilan birgalikda harakatlanmaydigan gaz yo’naltiriladi. Gaz bosimi suyuqlikli manometrda 2 o’lchanadi. Naychadan gazning yo’nalishi orqali yuzaga keladigan, h balandlikdagi suyuqlikning gidrostatik bosimiga naychaning botirilish chuqurligi bilan bir vaqtda sodir bo’ladigan pufakchalar bosimi teng. Bunda quyidagi tenglamaga ega bo’lamiz:

ρgH+2σ/R=ρmgh
bu yerda: σ – suyuqlik va gaz chegarasidagi yuza tarangligi. R – pufakcha radiusi; ρm – suyuqlikning manometrik zichligi.

SMK-401 GIDROSTATIK ZICHLIK O’LCHASH QURILMASI.

Aksessuarlar to'plami SMK-401 (bundan buyon matnda to'plam deb yuritiladi) o'lchash uchun mo'ljallangan
Laboratoriya shkalalarida qattiq yoki suyuqliklarning zichligi va barcha kerakli aksessuarlarni o'z ichiga oladi. To'plam ehtiyotkorlik bilan ishlashni talab qiladi.

BITTA TO’PLAMDA QUYIDAGILAR IBORAT.

No/	Nomi	Miqdori(dona)
(1)-1	Namunalarni cho’ktirish uchun stakan	1
(1)-2	Suzuvchi namunaviy stakan	1
(2)	Ustun	1
(3)	Shisha stakan	1
(4)	Taglik (stend)	1
(5)	Termometr	1
(5)-1	Termometr uchun rezina qisqich	1
(6)	Termometr ushlagichi	1

y uqori chashka(havoda)

pastki chashka(suyuqlikda)





O’LCHASHGA TAYYORLASH
1.To'plamni o'rnatishdan oldin tarozilar tayyorlang.
2.Tarozi kamerasining yon eshigini oching va himoya halqani, stakanni va stakan ushlagichini yechib oling.

3.Stendni ehtiyotkorlik bilan o'rnating (2) tortish kamerasining pastki qismida.


4.Rasmda ko'rsatilganidek, stendni (4) tortish kamerasiga stendga tegmasdan o'rnating. Stendning oyoqlari kameraning pastki qismida joylashgan, shuning uchun uning tortishish kuchi hech qanday tarzda ta'sir qilmaydi.

5.Stakanlarni tokchaga (2) qo'ying va ularni yuqori stakanning pastki markaziga osib qo'ying.

6.Kamera eshigini yoping va balansni yoqing. Sinovdan o'tgandan so'ng, o'lchov ko'rsatiladi (oFF) xabari ko'rsatiladi va o'lchov o'zgarishlari AUW-D / AUW / AUX (AW / AX / AY) sinovdan so'ng ular ham avtomatik ravishda sozlanadi. Tarozilar stakan to'lganida ham, bo'sh bo'lganda ham yoqiladi.
7.Tugmachasini bosing(power). Tarozi tortish rejimiga o'tadi. AUY (AY) modifikatsiyasi tashqi yuk bilan o'rnatiladi.
8.Termometrni qisqich (5)-1 bilan stakanga mahkamlang. Suyuqlikning zichligini o'lchash uchun stakanni u bilan, qattiq jismni esa boshqa suyuqlik bilan to'ldiring. Termometr oynaning devori bo'ylab harakatlanishi mumkin.
9.Pastki stakan stakanning yon tomonlariga yoki uning pastki qismiga tegmasligiga ishonch hosil qilib, stakanlarni yana taglikka osib qo'ying. Pastki chashka va pastki shisha orasidagi masofa ostiga qandaydir bo'shliqlar qo'yish orqali o'zgartiriladi.
10. Haroratni tenglashtirish uchun zarur bo'lgan vaqt uchun hamma narsani o'zgarishsiz qoldiring. Balansni isitish vaqtini bilish uchun Tarozi operatorining qo'llanmasiga qarang.
Arximedning fikriga ko'ra, suyuqlikka botgan jismga u bilan almashtirilgan suyuqlikning tortishish kuchiga teng suzuvchi kuch ta'sir qiladi. Agar biz jismning havodagi va suyuqlikdagi tortishish kuchini o'lchaydigan bo'lsak, u holda biz qattiq jismning zichligini hisoblashimiz mumkin.
1)Qattiq jismlarning zichligini o'lchash rejimiga o'tish uchun kalit yordamida tanlash kerak UNIT o'lchov birligi g/sm3, u ko'rsatilgan ko'rsatkichning oxirgi raqamining o'ng tomonida ▼d belgisi bilan ko'rsatiladi. Shundan so'ng qo'shimcha qayta hisob-kitoblar talab qilinmaydi. Harakatlar algoritmi avval belgilangan birlik barcha birliklar ro'yxatiga kiritilganmi yoki yo'qligiga bog'liq.
2) O'lchov birligi g bilan tortish rejimida dastlabki holatni o'rnating.
3) Displeyda o'ng tomonda ko'rsatilgan xabar paydo bo'lguncha CAL tugmachasini qayta-qayta bosing.
4) ›O /T‹ tugmasini bosing, ekranda CAL xabari paydo bo'ladi.
5) Displeyda o'ng tomonda ko'rsatilgan xabar paydo bo'lguncha CAL tugmachasini qayta-qayta bosing.
6) ›O/T‹ tugmasini bosing, oʻng tomonda koʻrsatilgan xabar koʻrsatiladi.
7) Displeyda o'ng tomonda ko'rsatilgan teskari uchburchak xabari paydo bo'lguncha CAL tugmachasini qayta-qayta bosing. Ro'yxatga g/sm3 birliklarining kiritilishi displeyning chap tomonidagi gorizontal stabilizatsiya o'qi bilan ko'rsatilgan. Agar u yo'q bo'lsa, ›O/T‹ tugmasini bir marta bosing - o'ngga qarang


8) Tugmachani yana bosing UNIT asl holatiga qaytish uchun, ya'ni. g o'lchov birligi bilan tortish rejimiga.
SUYUQLIK ZICHLIGIGA KIRISH
Ushbu paragrafda (1) formula bo'yicha qiymatlarini hisoblash algoritmiga almashtirish tasvirlangan. Agar oldingi zichlik o'lchovi bilan bir xil suyuqlikdan foydalanish mo'ljallangan bo'lsa, uning zichligi qiymati balans xotirasiga allaqachon kiritilgan bo'lsa, bu bosqich o'tkazib yuboriladi.
O'lchov birligi g bilan tortish rejimida dastlabki holatni o'rnating.
Displeyda o'ng tomonda ko'rsatilgan xabar paydo bo'lguncha CAL tugmachasini qayta-qayta bosing.
›O/T‹ tugmasini bosing, ekranda CAL DEF xabari paydo bo'ladi.
Displeyda o'ng tomonda ko'rsatilgan xabar paydo bo'lguncha CAL tugmachasini qayta-qayta bosing.
›O/T‹ tugmasini bosing, o‘ng tomonda ko‘rsatilgan xabar raqamning birinchi raqami miltillovchi va # va MENU ko‘rsatkichlari bilan ko‘rsatiladi.
Foydalanish yo'riqnomasining qoidalariga muvofiq, suyuqlikning zichligi qiymatini balansga kiriting (bu erda: 1,0051 g / sm3).
›O/T‹ tugmasini bosing, ekranda qisqa vaqt ichida Set xabari paydo bo‘ladi, so‘ngra balans avvalgi holatga qaytadi.
Tarozini tortish rejimiga o'tkazish uchun tugmani ikki marta bosing.