Avтomaтikaning тeхnik vosiтalari

Elektrodli  datchiklar  suyuqlik  ichiga  tushiriladigan  bir  va  bir  necha 
elektrodlardan  tashkil  topgan  bo‘ladi.  Bunday  turdagi  datchiklarda  suyuqlik 
satxining  o‘zgarishi  natijasida  elektrodlar  orasidagi  muxitning  aktiv  va  sig‘im 

---

 
50 
o‘tkazuvchanligi  o‘zgaradi.  Suyuqlik  muxitining  aktiv  o‘tkazuvchanligi 
o‘zgarishiga  asoslangan  elektrodli  satx  datchigining  sxemasi  2.16,  v-rasmda 
keltirilgan.  
 
 
a)       
                   b)                                          v) 
2.16-rasm. Qalqovichli (a), gidrostatik (b) va elektrodli (v) satx datchiklari.       
 
Sochiluvchan  maxsulotlarni,  shu  jumladan  don  maxsulotlarining  satxini 
nazorat 
qilish 
suyuqlik 
satxini 
nazorat 
qilishga 
nisbatan 
anchagina 
murakkabrokdir,  chunki    bu  maxsulotlar  anchagina  elektr  qarshiligiga  ega  hamda 
ular don bunkeri to‘lishi bilan gorizontal tekislik hosil qilmaydi.  Bundan tashqari 
bunkerlarni don bilan to‘lishida datchiklarning sezgirlik elementlari shikastlanishi  
mumkin. 
 
Don  satxini  elektrodli  datchik  yordamida  nazorat  qilishning  prinsipial 
sxemasi  2.17,  b-rasmda  keltirilgan.  Bunday  datchikning    ishlash  pritsipi 
quyidagicha:  elektrodlararo  oraliqning  (E)  don  bilan  tulishi  natijasida  elektrodlar 
orasidagi  o‘tkazuvchanlik  oshadi,  natijada  gazorazryadli  lampa  (YeL)    yonadi  va 
releni (R) ishga tushiradi hamda don uzatish liniyasiga  signalni  uzatadi. Sxemaga 
R3    va  R2  rezistorlardan  tashkil  topgan  kuchlanish  taqsimlagichi  orqali  220  V 
o‘zgaruvchan  kuchlanish  beriladi.  Bunday  datchiklar  namligi    13  foizdan  yuqori  
bo‘lgan donlar uchun qo‘llaniladi. 
 

---

 
51 
 
2.17-rasm. Elektrodli satx datchigining prinsipial  sxemasi.