Avtomatika va ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish

Boshqarish ob’ektlariga misollar.
Keyinchalik turli prinsipli avtomatlashtirilgan boshqarish tizimini bayon etishda foydalaniladigan ba’zi eng oddiy boshqaruv ob’ektlarini ko’rib chiqamiz.
Ob’ektlar tenglamalariga misollar eng oddiy holatlarga ahamiyasiz faktorlarni hisobga olmagan holda ko’rib chiqiladi. Ob’ektlar mustahkamligi haqidagi tushunchalar kerakli tasdiqlarsiz keltiriladi. Eng sodda holatlar uchun ob’ekt differensial tenglamalarini ko’rib chiqishda aniqlanadi.
Gidravlik rezervuar (idish). Eng oddiy avtomatik rostlashga misol 1.4a – rasmda keltirilgan. Boshqaruvchi ta’sir U bo’lib, rezervuarga oqib tushayoshan suvning sarfi Q hisoblanadi. Uni boshqaruvchi kattalik u – rezervuardagi suvning sathi N, tashqi ta’sir esa oqib Chiqayotgan sarfi G. Kattaliklar Q, H, G orasidagi quyidagi bog’liqlikni yozishimiz mumkin.
SdH/dt=Q-G (1.3)
Bu erda S rezervuar ko’ndalang kesimi Yuzasi.
Tenglama (1.3) ob’ektning matematik ifodasidir. Bundan oson anglash mumkinki, ko’rib chiqilayotgan ob’ekt neytral, chunki Q=0, G=0 va H=H₀ qisqa muddatli sarfni oshishi, so’ng nolgacha pasayishi satxi N – ni ko’tarilishiga olib keladi va yangi holatga o’tishi , bu esa rasm–1.3 v da ko’rsatilgan grafikaga mos keladi. Shuningdek Q – ni ko’tarilishi dH/dt – ortishiga olib keladi, bunda ob’ekt xarakteristikasi monotonli hisoblanadi.
(1.4)

Bu erda qaysidir holatdagi chiziqli bo’lmagan monotonli funksiya hisoblanadi.
Tenglama 1.4 ob’ektning matematik ifodasi bo’lib, unda boshqariladigan kattalikning har bir vektori ikkita koordinataga ta’sir etish hususiyatiga ega.
nazorat qilish qurilmalariga ta’sir etuvchi vektor

nazorat qilinadigan g yoki nazorat qilinmaydigan f ta’sirga o’tkazib berishi mumkin.

1.4 – rasm. Boshqarish tiplari.
Boshqariluvchi vektorlar ob’ektning holati sifatida qabul qilish mumkin. Chunki vektor u o’zaro bog’liq bo’lgan ikkita vektorga ega, hamda ular i vektorning ikkala vektoriga bog’liq. SHu sababli ob’ekt ko’p bog’lanishlidir.