Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

16.3-rasm. Yuklarni ko‘tarish, tushirish va harakatlanish uskunasining 
funktsional (a) va printsipial-elektr (б,) sxemalari.
 
 
17-BOB. PAXTAGA DASTLABKI ISНLOV BЕRISH 
JARAYОNLARINI AVTOMATLASНTIRISН 
 
17.1. Umumiy tushunchalar 
 
Respublikamizni  o‘z  Mustaqilligiga  erishishi  tufayli,  bebaho  hisoblanuvchi 
paxta xomashyosini qayta ishlash va yakuniy mahsulot olishga imkoniyat yaratildi. 
Paxtani  qayta  ishlashdan  olinadigan  asosiy  mahsulot-paxta  tolasi  va 
chiqindilar  to‘qimachilik,  kimyo,  yog‘-moy,  oziq-ovqat  va  boshqa  korxonalar 
uchun asosiy xomashyo xisoblanadi. Ulardan ip, gazlama, sun’iy shoyi, parashyut 
gazlamasi,yog‘,  shampun,  sovun,  qog‘oz,  karton,  alif,  lak,  qora  moy  va  boshqa 
mahsulotlar ishlab chiqariladi. 
Bir  tonna  paxta  xomashyosi  qayta  ishlanganda  o‘rtacha  340-350  kg  tola, 
550-600  kg  chigit,  50-60  kg  momiq,  8-10  kg  ulyuk  ishlab  chiqiladi.  Bir  tonna 
chigitdan  esa 160- 170kg  yog‘, 400  kg  kunjara, 50-60  kg  momiq, 60  kg o‘simlik 
oqsili, 300 kg sheluxa (po‘choq) mahsulotlari olinadi . 
Respublikamiz dexqonlari tomonidan yiliga o‘rtacha 3.5 mln tonnaga yaqin 
paxta  xomashyosi  yetishtirilmokda  va  undan  olinadigan  ikkilamchi  mahsulotlar 
(paxta tolasi, chigiti,momiq va boshqalar) sifat darajasi qancha yuqori bo‘lsa soha 
va mamlakatimiz iqtisodiyoti yuksalishiga shuncha ko‘p hissa qo‘shadi. 
Paxtani  qayta  ishlash  korxonalarida  paxta  xomashyosini  tayyor  mahsulotga 
aylantirish  murakkab  texnologik  jarayonlardan  iborat  bo‘lib,  unda  fan  va  texnika 
yutuqlari va ilg‘or texnologiyalar, jumladan avtomatika tadbiq kilinmog‘i kerak.