Avtomatik boshqarish

1.4. Statik va astatik avtomatik boshqarish sistemalari
Avtomatik boshqarish va rostlash sistemalari statik va astatik sistemalarga boTinadi.

Toydiruvchi yoki boshqaruvchi ta'sirlar vaqt o'tishi mobaynida doimiy qiymatga intilganda avtomatik rostlash sistemasidagi rostlanuvchi kattalikning ogTshi ham tashqi ta’sir qiymatiga bogTiq ravishda 0 dan farqli aniq qiymatga intilsa, bunday sistemalar tashqi ta’sirga nisbatan statik sistemalar deyiladi.

Agar toydiruvchi yoki boshqaruvchi ta’sirlar vaqt o'tishi mobaynida doimiy qiymatga intilganda avtomatik rostlash sistemasidagi rostlanuvchi kattalikning ogTshi tashqi ta’sir qiymatiga bogTiq boTmagan holda faqat nulga intilsa, bunday sistemalar tashqi ta’sirga nisbatan astatik sistemalar deyiladi.

Shu bilan birga bitta sistemaning o‘zi toydiruvchi ta’sir bo‘yicha statik, boshqaruvchi ta’sir bo‘yicha esa astatik boTishi mumkin.

Bu sistemalami biz batafsilroq ko‘rib chiqamiz, chunki bu holda biz avtomatik boshqarish sistemasining muvozanatlashgan rejimini ko‘rishimiz mumkin.

Statik sistemaga yuqorida ko‘rib o‘tilgan o‘zgarmas tok generatori kuchlanishini avtomatik ushlab turish sistemasi misol boTa oladi (1.16 - rasm). Ushbu sistema ogTsh prinsipi bo‘yicha ishlovchi yopiq sistema boTib, uning muvozanat tenglamasi quyidagicha ko‘rinishga ega boTadi:

Uber~ P‘Ug= Ub ^(1.3)

Ya’ni boshqarish qurilmasi tomonidan ishlab chiqariladigan boshqarish kuchlanishi Ub berilgan kuchlanish Ut,er va teskari bogTanish orqali olingan pUgkuchlanishlari farqi sifatida aniqlanadi.

ABS ochiq boTgan holati uchun bu tenglama quyidagi ko‘rinishga egaboTadi:
Uber=Ub (1.3a)

22


www.ziyouz.com kutubxonasi



Generatoming qo‘zg‘atish chulg'amiga beriladigan kuchlanish kuchaytirish koeffitsiyentini hisobga olgan holda quyidagicha topilishi mumkin:
U ^ U b k ^ I q R , (1.4)

1.17-rasm.
Generatorning magnitlanish grafigini chiziqli deb hisoblagan holda, uning yakor zanjirida induksiyalanadigan EYUK quyidagicha aniq- lanishi mumkin:
Eg=Uq k2=Ug+Iya Rya ^(1.5) Bu tenglamalar sistemasini yechamiz:

UqKUb^-pUgjk, (1.6) (Uber- P'Ug) ki 'k2 =Ug+Iya Rya ^(1.7)

yoki
23

www.ziyouz.com kutubxonasi