Avtomatik boshqarish

1.2.4. Og‘ish prinsipi (yopiq sistemalar)
Yopiq sistemalarda boshqarish qurilmasi kirishiga berilgan ta’sir Uo va chiqish kattaligi u bo‘yicha ta'sirlar beriladi (1.11-rasm). Bu sistema teskari bogManishga ega bo‘lib, u £=y0 - y farq asosida ishlaydi. Bu prinsip og'ishprinsipi deyiladi.

E

BQ ^X BO

\ f

1.11-rasm.

16


www.ziyouz.com kutubxonasi

1.12-rasmda o'zgarmas tok generatori kuchlanishini stabil ushlab turishga mo'Ijallangan, og'ish prinsipi asosida ishlovchi yopiq sistema ko‘rsatilgan. Chiqish kattaligi Ug bo'yicha signal p-Ug kuchlanish bo‘lgichdan olinadi va berilgan kuchlanish Uber bilan taqqoslanib, boshqarish kuchlanishi Ub ko'rinishida K kuchaytirgichga uzatiladi. Kuchaytirgich chiqishidagi kuchlanish Uq orqali generator kuchlanishi boshqariladi. Og‘ish kattaligi %sistemaning kuchaytirish koeffitsiyentiga bog‘liq va astatik sistema muvozanat rejimida bo'lganda bu kattalik nolga teng bo‘ladi.

Sistemada chiqish kattaligi (boshqariladigan kattalik) doimiy nazorat qilib turiladi va barcha toydiruvchi ta'sirlar bartaraf qilinadi. (3 koeffitsiyenti kuchlanish boigichga ulangan qarshiliklar nisbati sifatida topiladi.

Og‘ish prinsipi avtomatik boshqarish nazariyasida eng ko‘p ishlatiladigan prinsipdir. Hozirgi paytda deyarli barcha avtomatik boshqarish sistemalari yopiq hisoblanadi.

Ochiq va yopiq sistemalami o‘zaro taqqoslash maqsadida generator

kuchlanishini doimiy ushlab turish bo'yicha ishlovchi ochiq va yopiq avtomatik boshqarish sistemalarida yuzaga keluvchi kuchlanish tushuvlarini (AUochjq va AUy0pjq) ko‘rib chiqamiz.

1.13 - rasmdagi gra-

^{0 I} fiklardan ko‘rinadiki,

_1.13-rasm. sistema yopiq bo‘lgan holdagi kuchlanish tushuvi