Август 2020 10-қисм



Download 3,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet340/368
Sana07.07.2022
Hajmi3,39 Mb.
#752732
1   ...   336   337   338   339   340   341   342   343   ...   368
Bog'liq
10.Pedagogika yonalishi 1 qism

Калит сўзлар: 
ўйин, диалогик нутқ, мулоқот, компютер ўйинлари, мактабгача таълим, 
тадқиқот, ривожланиш.
Мактабгача ёшдаги болаларнинг ривожланишида ўйиннинг аҳамияти катта. Психологлар 
ўйинни мактабгача тарбиячининг етакчи фаолияти сифатида, унинг тузилиши ва ривожланиш 
динамикаси, боланинг руҳий ривожланишидаги роли нуқтаи назаридан ўрганадилар. 
Педагогика болалар ўйинларини болаларни ўқитиш, тарбиялаш ва ривожлантиришда 
қўллашнинг турли имкониятларини кўриб чиқади. Ўйиннинг педагогик имкониятлари 
қадимги даврлардан бери педагоглар ва жамоат арбобларини жалб қилган.
Боланинг нутқини ривожлантириш учун ўйин - эркин хатти-ҳаракатлар мактаби эканлиги 
муҳимдир (Л.С. Выготский, Д.Б. Элконин), чунки унда ҳар дақиқада бола ўйин қоидасини 
бажариш фойдасига тезкор истаклардан бош тортади [6, б. 58-59].
Ўтказилган тадқиқотлар шуни кўрсатдики, оғзаки коммуникация шаклларига асосланган 
ўйинлар: оғзаки жумлалар билан ўзгарувчи, мусиқий, театрлаштирилган (тақлид, 
драматизация, режиссёрлик), сюжет-ролли ўйин, стол усти-босма ва бошқа ўйинлар бола 
нутқ фаолиятининг турли томонлари шаклланишига ёрдам беради. Уларнинг ёрдами билан 
кичкинтойларда нутқ ва мулоқот маданияти шаклланади.
Компютер ўйинлари шароитида ўз ҳаракатларини режалаштириш, натижасини олдиндан 
билиш қобилияти алоҳида аҳамиятга эга бўлади. Кўпинча, у ёки бу тугмачани босиш 
натижаси дарҳол таъсир қилмайди ва ўзини жуда билвосита, мураккаб шаклда намоён 
қилади ва бу экрандаги воқеалар занжирли реакциясини келтириб чиқаради.
Боланинг қўл ҳаракатлари ва уларнинг натижалари ўртасида тубдан янги алоқа яратилади. 
Айнан шу лаҳза ўз фаолиятининг тобора мураккаб тузилмаларини қуриш қобилиятининг 
ривожланишига кучли таъсир кўрсатади. Ушбу қобилият, Ю.М. Горвицанинг фикрига кўра, 
ўзини ўзи бошқариш қобилиятининг шаклларидан бири сифатида қаралиши мумкин [1, б. 
28].
Компютер ўйинларидан фойдаланиш, шунингдек, фаолият мақсади ва унга эришиш 
шартлари ўртасидаги мавжуд зиддиятли муносабатларни енгиб ўтишни рағбатлантиради. 
Болалар асосий мақсадни ёрдамчи мақсадларга ажратишни, улар ўртасида алоқа ўрнатишни 
ўрганадилар. Мавжуд бир қатор ўйинлар болаларнинг мақсадларни мустақил белгилаш 
ва уларга мустақил равишда эришиш қобилиятини шакллантиришга қаратилган. Ушбу 
жараёнда ижодий экспериментнинг жуда муҳим фаолияти шаклланади [3].
Компютерни ўзлаштириш бола шахсини шакллантиришга ижобий таъсир кўрсатади 
ва унга юқори ижтимоий мақом беради. Уйда, ҳовлида, у ўз ўртоқларига компютер 
ўйинларининг барча “нозикликлари” ҳақида ғурур билан сўзлаб беради. Шу билан бирга, 
боланинг ўзини ўзи қадрлаши, ҳаётни янада қониқарли ҳис қилиш ва эмоционал қулайлик 
ҳисси кучаяди [1].
Тадқиқотчилар компютердан болаларга ўқитиш ва ўйнаш воситаси сифатида 
фойдаланишнинг камчиликлари, номукаммал компютер дастурларидан фойдаланган ҳолда, 
“одам-машина” суҳбати жараёнида шахсий мулоқот каби ўзаро муносабатларнинг йўқлиги 
ва болаларнинг компютерларга ҳаддан ташқари иштиёқи билан боғлиқ деб ҳисоблашади. 
“Тижорий” деб номланган ўйинларнинг аксарияти ҳам салоҳиятли хавфга эга: улар бола 


348

Download 3,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   336   337   338   339   340   341   342   343   ...   368




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish