Audittin' xalıq aralıq standartları” Joba : Xalıq aralıq auditorlik standartlarınıń mánisi Xalıq aralıq audit standartları quramı

2. Xalıq aralıq audit standartları quramı
Bazar infratuzilmasining elementleri, eń dáslep, auditorlik firmaları iskerliginiń ózimiz tán, milliy ulginde islep shıǵarıw zárúriyatın tuwdıradı. Usınıń menen birgelikte bazar munasábetlerin jedellashtirishda respublikamizning jáhán bazarına tereńrek integraciyalashuvi ekonomikalıq reformalardı rawajlandırıwdı, ekonomikalıq munasábetlerdi jáne de keńlew ámelge asırıw ushın auditorlik iskerligin xalıq aralıq ulgilerge maslastırıwdı da talap qılıp atır.
Mámleketimizde az-azdan auditning milliy ulgileri islep shigılıp atır. Auditning milliy ulgilerin islep shıǵıwda, áwele, xalıq aralıq ulgilerge shaqırıq etiledi. Auditning xalıq aralıq ulgileri Xalıq aralıq buxgalteriya ulgileri boyınsha komitet (XBABQ) quramında turaqlı komitet huqıqlarına iye bolǵan Auditorlik ámeliyatı boyınsha xalıq aralıq komitet tárepinen islep shıǵıladı. Bul komitet 1973 jılda toǵız mámleket, yaǵnıy Kanada, Avstriya, Germaniya, Frantsiya, Yaponiya, Meksika, Niderlandiya, Ullı Britaniya hám AQShning professional buxgalteriya strukturaları tárepinen shólkemlestiriw etilgen.
Auditorlik ámeliyatı boyınsha xalıq aralıq komitet Xalıq aralıq buxgalterlar federatsiyasi keńesi atınan audit standartların baspadan shıǵardı, sonıń menen birge, audit tekseriwlerin ótkeriw menen bir waqıtta qosımsha xizmet kórsetiw boyınsha xalıq aralıq standartlardı islep shıqtı.
Házirgi kúnde 30 dan artıq auditorlik iskerliginiń xalıq aralıq ulgileri islep shıǵılǵan. Respublikamızda bolsa 10 nan artıq auditorlik iskerliginiń milliy ulgileri islep shıǵılǵan. Bazar munasábetlerin erkinlestiriw jáne onı jáne de tereńlestiriw, ekonomikalıq integraciyanı rawajlanıw sharayatında finanslıq informaciyalardıń jáhán kóleminde ámeliyatqa keń engiziw zárúrli hám to'xtovsiz processlerden biri esaplanadı.
Usınıń menen birgelikte Ózbekstan suverenli mámleket retinde audit boyınsha húkimetleraro hám xalıq aralıq professional shólkemlerge kiriwi hám de auditning xalıq aralıq ulgilerin islep shıǵıwda aktiv qatnas etiwi kerek. Bul bolsa milliy auditorlik ulgilerin xalıq aralıq ulgiler menen muwapıqlastırıw imkaniyatın beredi.
Bul ilajlar aqır-áqıbette respublikamizning jáhán ekonomikalıq integraciyasına barǵan sayın tereńrek qosılıwına múmkinshilik beredi.
Házirgi kúnde auditning xalıq aralıq standartları dizimi tómendegilerden ibarat :
«Xalıq aralıq audit standartları hám turdosh xızmetlerge túsindirme»-
100-san XAS
«Terminler glossariysi»- 110 -san XAS
«Xalıq aralıq audit standartlarınıń kontseptual tiykarlari»- 100-san XAS
«Finanslıq esabatlar auditining maqseti jáne onı tártipke soluvchi tiykarıY principler»- 200-san XAS
«Audit ótkeriw tuwrısındaǵı shártlesiw xati»- 210 -san XAS
«Audit sapasın baqlaw»- 220 -san XAS
«Hújjetlashtirish»- 230 -san XAS
«Aldaw hám qate»- 240 -san XAS41
«Finanslıq esabat auditi boyınsha nızamlar hám normativ hújjetlerdi kórip shıǵıw»- 250-san XAS
«Auditni joybarlaw»- 300-san XAS
«Biznesti biliw»- 310 -san XAS
«Auditda kereklilik»- 320 -san XAS
«Táwekelchilikni hám ishki qadaǵalaw sistemasın bahalaw»- 400-san XAS
«Kompyuter informaciya sisteması sharayatında audit»- 401-san XAS
«Xızmet kórsetiwshi shólkemler xızmetlerinen paydalanıwshı sub'ektler auditiga tiyisli sorawlar»- 402-san XAS
«Auditorlik dáliller»- 500-san XAS
«Auditorlik dáliller - anıq elementlarǵa tiyisli qosımsha sorawlar»- 501-san XAS
«Dáslepki finanslıq esabat auditida baslanǵısh qaldıqlar boyınsha auditorning juwapkershiliki»- 510 -san XAS
«Analitik ámeller»- 520 -san XAS
«Auditorlik tańlaw hám testlewdiń basqa tańlaw ámelleri»- 530 -san XAS
«Esap bahalawlardıń auditi»- 540 -san XAS
«Mápdar táreplar»- 550-san XAS
«Kelesi dáwir finanslıq maǵlıwmatların úyreniw»- 560 -san XAS
«Úzliksiz iskerlik»- 570-san XAS
«Sub'ekt administraciyaına túsindiriw beriw»- 580-san XAS
«Basqa auditorlar jumıs nátiyjelerinen paydalanıw»- 600-san XAS
«Ishki audit xızmeti jumısın kórip shıǵıw»- 610 -san XAS
«Ekspert xızmetinen paydalanıw»- 620 -san XAS
«Finanslıq esabat boyınsha auditorlik juwmaǵı»- 700-san XAS
«Salıstırıwlanatuǵın kórsetkishlar»- 710 -san XAS
«Tekserilgen finanslıq esabatlarda basqa informaciyalar»- 720 -san XAS
«Arnawlı maqset degi audit shártnaması boyınsha auditorlik esabat»- 800-san XAS
«Perspektivalı finanslıq maǵlıwmatlardı tekseriw»- 810 -san XAS42
«Finanslıq esabattıń túsindiriwi boyınsha shártlesiw»- 910 -san XAS
«Finanslıq esabatqa tiyisli ámellerdi orınlaw boyınsha shártlesiw»- 920 -san XAS
«Finanslıq maǵlıwmatlardıń kompilyatsiyasi boyınsha shártlesiw»- 930 -san XAS
Auditni xalıq aralıq talaplarǵa muwapıq ózgertiw keyingi waqıtlarda Ózbekstan ushın barǵan sayın aktual jumısqa aylanıp atır. Bazar munasábetlerin jedellashtirishda respublikamizning jáhán bazarına jáne de tereńrek kirip barıwı ekonomikalıq reformalardı rawajlandırıwdı, ekonomikalıq munasábetlerdi jáne de keńlew ámelge asırıw ushın auditorlik iskerligin xalıq aralıq standatlarga maslastırıwdı talap qılıp atır. Buǵan baylanıslı auditorlik iskerliginiń milliy standartları islep shigılıp atır.