Auditorliq xizmetinin’ rawajlaniw basqishlari Reje: Kirisiw 1 Auditorliq xizmetinin’ rawajlaniw boyinsha Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń qarari

2.Auditorlik shólkemlerine qoyilatug’in talaplar talaplar

2019 jıl 1 yanvardan baslap auditorlik shólkemlerine talaplar jeńillestiriledi.

Birinshiden, olar ushın auditorlik iskerligine litsenziya alıw ushın mámleket diziminen ótkerilgen waqıttan baslap 3 ay múddet belgilendi. Eger bul atqarılmasa, óz atında “auditorlik shólkemi” sózlerinen paydalanıw qadaǵan etiledi.
Ekinshiden, auditorlik shólkemleriniń litsenziyaları universal boladı - olarǵa barlıq túrdegi auditorlik tekseriwlerin ótkeriwge ruxsat beriledi. Házirgi waqıtta litsenziyalar auditorlik tekseriwleriniń tómendegi túrlerine bólek beriledi:

• 
  tek óz ǵayratına kóre auditorlik tekseriwlerin ámelge asırıwǵa ;
  
• 
  xojalıq jurgiziwshi sub'yektlarni óz ǵayratına kóre hám májburiy auditorlik tekseriwlerin ámelge asırıwǵa, aksiyadorlik jámiyetleri, bankler hám qamsızlandırıw shólkemleri bunnan tısqarı ;
  
• 
  barlıq xojalıq jurgiziwshi sub'yektlarni auditorlik tekseriwlerin ámelge asırıwǵa (Auditorlik iskerligin ámelge asırıw ushın auditorlik shólkemlerine litsenziya beriw tártibi tuwrısında qaǵıydaǵa qarang).
  

Úshinshiden, auditorlik shólkemleri ustav kapitalınıń eń kem muǵdarı biykar etińip atır. Házirgi kúnde túrli tekseriwlerdi ámelge asırıw huqıqına ıyelew ushın ustav kapitalınıń tómendegi muǵdarların qáliplestiriw talap etiledi:

• 
  tek óz ǵayratına kóre auditorlik tekseriwlerin ámelge asırıwǵa - 1 500 EKIH;
  
• 
  xojalıq jurgiziwshi sub'yektlarni óz ǵayratına kóre hám májburiy auditorlik tekseriwlerin ámelge asırıwǵa, aksiyadorlik jámiyetleri, bankler hám qamsızlandırıw shólkemleri bunnan tısqarı - 3 000 EKIH;
  

barlıq xojalıq jurgiziwshi sub'yektlarni auditorlik tekseriwlerin ámelge asırıwǵa - 5 000 EKIH. Bunnan tısqarı, ustav fondın hár qanday buyım-múlk menen qáliplestiriwge ruxsat beriledi. Házir onıń muǵdarınıń 50% i pul qarjları menen tolıqnishi kerek.
Tórtinshiden, auditorlik shólkemi tiykarǵı jumıs jayı esaplanǵan auditorlarning eń kem sanı keminde 4 dana shtat daǵı auditordan ibarat boladı. Házir tekseriwlerdiń túrine qaray bul san 2 den 6 danaǵa shekem shtat daǵı auditorlarni quraydı. Bunda xojalıq jurgiziwshi sub'yektlarni májburiy auditorlik tekseriwlerinen ótkeriw ushın olardan biri xalıq aralıq buxgalter sertifikatına ıyelewi kerek (auditorlarning ilmiy tájriybesine jańa talaplar tuwrısında quyiga qarang). Sonıń menen birge, auditorlik shólkemleri basshılarınıń 3 jılda 1 ret májburiy attestatsiyadan ótiwi tuwrısındaǵı talap biykar etiledi. Iskerlik júrgizeip atırǵan auditorlik shólkemleri 2019 jıldıń 1 apreliga shekem óz shtatların jańa talaplarǵa muwapıq keltiriwleri dárkar.
Besinshiden, Finans ministrligi auditorlarning respublika jámiyetlik birlespeleri menen birgelikte hár 3 jılda keminde 1 ret auditorlik shólkemleri jumısınıń sapası sırtqı qadaǵalawdan ótkeredi. Májburiy auditorlik tekseriwlerin ámelge asırıwshı shólkemlerdi sırtqı qadaǵalawdan ótkeriw nátiyjeleri Finans ministrligi veb-saytında daǵaza etiledi.
Auditorlik firmaları da óz veb-saytlarında yamasa auditorlarning respublika jámiyetlik birlespeleri veb-saytlarında ótkerilgen májburiy auditorlik tekserisleri tuwrısındaǵı informaciyanı xojalıq jurgiziwshi sub'yektning identifikaciya maǵlıwmatların hám auditorlik juwmaǵın kórsetken halda daǵaza etedi. Tap sonday maǵlıwmatlar hár jılı 1 iyulga shekem DSQ saytında jaylastırıladı.
Bul - zárúrli! Iskerlik júrgizeip atırǵan auditorlik shólkemleri ushın 2019 jıl 1 yanvarǵa shekem múddette litsenziyalardı qayta rásmiylestiriw názerde tutılǵan.
Auditorlarga talaplar

• 
  Auditor ilmiy tájriybe sertifikatı :
  
• 
  xalıq aralıq buxgalter sertifikatı ámeldegi bolǵanda daslep 5 jıllıq múddetke beriledi;
  
• 
  xalıq aralıq buxgalter sertifikatı ámeldegi bolǵanda náwbettegi múddeti 10 jılǵa uzaytırıladı ;
  
• 
  10 jıldan kem bolmaǵan úzliksiz auditor jumıs stajı ámeldegi bolǵanda keyinirek ilmiy tájriybe imtixanın tapsırmastán múddetsiz dáwir uzaytırıladı.
  

“Buxgalteriya esabı” yamasa “audit” qánigelikleri boyınsha magistr diplomına iye bolǵan auditor ilmiy tájriybe sertifikatın alıwǵa talabanlar ushın auditorlik shólkeminde 1 jıldan kem bolmaǵan ámeliy jumıs stajına (sonday-aq, orındoshlik tiykarında ) iye bolǵan táǵdirde esaptan tısqarı etiledi.
Házir Finans ministrligi menen kelgenler halda oqıtıw programması tiykarında akkreditatsiya etilgen mámleketlik emes tálim mákemelerinden birinde oqıtıwdan ótiwleri talap etiledi hám xalıq aralıq buxgalter sertifikatı bar ekenligi ornına milliy sertifikatqa jol qóyıladı (Auditor ilmiy tájriybe sertifikatın beriw tártibi tuwrısında qaǵıydaǵa qarang).