Аудиторлик текширувларининг ташкилий принциплари



Download 373,45 Kb.
bet1/5
Sana07.06.2023
Hajmi373,45 Kb.
#949376
  1   2   3   4   5
Bog'liq
audit7


Аудиторлик текширувларининг ташкилий принциплари


Режа:

1 .Аудиторлик касбига куйиладиган талаблар.


2. Аудитор этикаси.
3.Умумий ва техник андозалар
4.Хулоса
5.Адабиётлар


1 .Аудиторлик касбига куйиладиган талаблар.

Хозирги пайтда аудиторлик касби, дунёда энг обрули ва энг даромадли касблардан бирига айланди. Шунинг учун хисоб-китоб сохасида маълум билим ва тажрибага эга булган ва хатто эга булмаган мутахассислар хам шу фаолият йуналишида уз кучларини синаб куришга харакат килмокдалар. Лекин шу билан биргаликда бу фаолият йуналиши ута нозик ва таваккалчилик даражаси юкори булган ишлардан бири хисобланади. Чунки сифатсиз тарзда курсатилган аудиторлик хизмати шу ишни амалга оширган кимсага жуда сезиларли маънавий ва моддий зарар етказиши ва хатто озодликдан махрум килиш жазосигача олиб бориши мумкин. Шунинг учун азалдан бу касб ходимларига жуда катта талаблар куйиб келинган.Бунинг ахамияти Америка дипломли жамоатчи бухгалтерлар (Аmerican Institute of Certified Public Accountants - ALCPA )


институти томонидан 1939 йилда биринчи бор ишлаб чикилган 10 та аудит андозаларидан дастлабки иккитаси аудиторга куйиладиган касб талабларига багишланганлигида хам куринади.
Булардан биринчиси - юкори малакали касб эгаси булиш.
Яъни аудиторлик фаолияти билан шугулланмокчи булган мутахассис иктисодий хаётнинг турли йуналишлари: давлат сиёсати, мутахассислик фанлари, хужалик ва солик конунчилиги, рухшунослик, компьютер техникаси буйича мукаммал билим сохиби ва уз зиммасига олган вазифани бажара олиш кобилиятига эга булиши керак. Акл билан иш тутиш хам аудиторнинг касб хусусиятларидан бири хисобланади.
Аудит сохасидаги ахамиятга сазавор асарлардан бири хисобланган "Аудит фалсафаси" номли китобнинг муаллифлари R.K.Маutz ва H.A.Sharaf аудиторлик касбини куйидагича таърифлайдилар: аудитор аудит назарияси ва амалиётини билиши, маълум даражада тайёргарлик, тажриба ва малакага эга булиши, белгиланган меъёрлардан четга чикиш холатларини аниклай олиши ва шундай хатоликларни аниклаш борасидаги охирги тадкикотлардан бохабар булиши лозим. Юкори малакали касб эгаси булган аудитордан текширилаётган компанияда кулланилаётган ички назорат усулларини урганиб олиш, компаниянинг бухгалтерия ва молия сохасидаги муаммолари тугрисидаги барча маълумотларни йигиш, кутилмаган холатларга тез мослашиш ва таниш булмаган шароитларни тез урганиб олиш,тадкикодни текширилаётган корхонада сезиларли камчиликлар борлиги (ёки йуклиги) тугрисида шубхалар тулик йуколгунча давом эттириш,уз ёрдамчиларига эътибор билан маслахат бериш ва уларнинг ишини текширишни амалга ошириш талаб килинади.(1.140б)
Касб талаблари тугрисидаги иккинчи аудиторлик андозаси "Мустакиллик" деб аталади. Аудит назарияси ва амалиётида мустакиллик - бу энг аввало фикр юритишда объективлик ва соф- лилликдир. Яъни аудитор касб этикасига риоя килган холда мижоз корхона маълумотларини объектив тарзда урганиб чикиши ва унинг тугрисида халисона фикр билдириш имкониятига эга булиши керак. Объектив фикр юритиш, хулоса килишда мустакил булишга халакит берадиган харакатлар мавжуд булса (аудитор текширилаётган корхонанинг катта хажмдаги акциясига эга булса, ёки унинг рахбарияти билан кариндошчилик муносабатида булса,ёки аввал уша корхонада ишлаган булса вхк) аудитор текшурув утказишдан бош тортиши керак.Аудиторлик касбидаги мустакиллик тамойилини кулланманинг."Аудиторнинг касб этикаси" бандида янада кенгрок куриб чикамиз.
Бозор иктисодиёти ривожланган мамлакатларда аудиторларга юкорида купчилик давлатлар томонидан тан олинган шартлардан ташкари яна бир катор талаблар куйилади.
Мисол учун, аксарият давлатларда аудиторлик фаолияти билан шугулланмокчи булган мутахассис шу мамлакатнинг фукороси булиши шарт.Фукоролик хукукидан вактинча булса хам махрум килинган, судланган ёки суриштурув-тергов ишларига жалб килинган, рухий касаллиги буйича даволаниб чиккан кимсалар купчилик давлатларнинг конунларига кура аудиторлик фаолияти билан шугуллана олмайдилар.
Аудитордан гражданлик хукукини талаб килиш шартига Россия федерациясида анча эркин муносабат билдирилган.Яъни Россия федерациясининг "Аудиторлик фаолияти тугрисидаги конун лойихасига" кура аудиторлик фаолияти билан рухсат бериш хукукига эга булган идоралардан шу фаолият тури билан шугулланиши учун белгиланган тартибда лицензия олган фукоролар, аудиторлик фирмалари ва шу жумладан хорижий ва хорижий хукукий ёки жисмоний шахс иштирокида тузилган аудиторлик фирмалари шугулланиши мумкин.
Бизнинг фикримизча Узбекистон республикасида бу масалага анчагина эхтиёткорлик билан ёндашиш лозим.Республикада мулкни давлат тасарруфидан чикариш ва хусусийлаштириш кетаётган ва бунга мамлакатнинг келажаги боглик булиб турган бир даврда халкаро микёсида обруга эга булган булса хам узбек халкининг турмуш тарзини, анъаналари,урф-одати, кадриятларини яхши билмайдиган ва унинг келажаги учун бефарк булган хорижий аудиторлик фирмаларининг хизматидан фойдаланишга ута берилиб кетмаслик лозим. Хозирда кучмас мулк аукционларини утказишда республикада "Прайс Уотерхауз" фирмаси хизматидан кенг фойдаланилмокда.Шуни хисобга олиш керакки аудит тажрибасида шу фаолият билан шугулланувчи фирмалар томонидан фойдали ва доимий буюртмалар олиш учун давлатнинг расмий шахслари, сиёсий арбоблар ва юкори мансабдаги бошка шахсларини сотиб олиш холлари, жой ёки миллат хусусиятларини хисобга олмай сифатсиз аудитор-
лик текширувлари утказиш холлари тез-тез учраб туради.Бу фирмани Буюк Британия ва АКШ компаниялари тузганлигини эсласак масаланинг сиёсий томони хам келиб чикади. Шуни унутмаслик керакки обрули аудиторлик фирмалари хам объектив ва субъектив омиллар таъсирида учинчи бир томоннинг манфаатини кузлаб иш килиши хам мумкин.Фикримизнинг далили сифатида бир катор маълумотларни келтирамиз. АКШларида чикадиган "Иктисодчи" (Economist ) журналининг бахоларига кура АКШ нинг узида кейинги 10 йил ичида аудиторлик фирмаларига нисбатан умумий суммаси 30 млрд доллар булган 4000дан ортик иш кузгатилган. Буларнинг ичида донги кетган халкаро аудиторлик фирмаси булмиш " Эрнест энд Янг " фирмаси хам бор. Бу фирма Америка Кушма Штатлари хукуматига "Линкольн Сейвинз энд Лоан" компаниясининг текшируви билан боглик кузгатилган иш буйича 400 млн доллар жарима тулади. Буюк Британияда эса " кучли олтиликка " кирувчи аудиторлик компанияларидан бири булган "Клинцельд,Пит,Мервик ва Герлер (КПМГ) фирмаси "Ферранти" компанияси томонидан унга нисбатан кузгатилган даъво буйича 71 млн Америка доллари хисобида жарима тулашга мажбур булди.
Демак аудиторлик фаолияти билан шугулланувчи шахслар доирасини белгилаш давлат ахамиятидаги масалага айланди. Чунки у давлатимиз ва халкимиз манфаатлари билан чамбарчас боглик.Шунинг учун милиий аудиторлар катламини тайерлаш,уларни вакти-вакти билан мамлакатимиз ичида ва чет давлатларда малакасини ошириш масаласига давлат ахамиятидаги муаммо деб караш лозим деб хисоблаймиз.
Аудиторга куйиладиган мухим талаблардан бири амалий тажрибага эга булишдир. Бу сохада хам турли мамлакатларда турлича меьзонлар мавжуд. Жумладан, АКШ ва Францияда фукоро аудиторлик фаолияти билан шугулланиш хукукини олиш учун олий иктисодий маълумотга эга булиши ва уз мутахассислиги буйича амалиётда энг камида уч йил ишлаган булиши керак.Германияда эса амалиёт билан шугулланиш даври аудитор учун 4 йилдан,Чехияда эса 10 йилдан кам булмаслиги керак.
Аудитор учун энг зарурий холат унинг тажрибаси булганлиги учун бу мамлакатларда олий маълумотга эга булмаган мутахассислар хам шу фаолият йуналиши билан шугулланиш хукукини кулга киритишлари мумкин.Бунинг учун улар аввалом бор аудиторлик фирмасида ходим,бухгалтер,солик маслахатчиси булиб ишлаган булишлари ва унинг бу сохадаги иш тажрибаси АКШда колледжни бухгалтерия хисоби мутахассислиги буйича тугатгандан кейин 3 йилдан, Франция ва Германияда эса 15 йилдан кам булмаслиги керак. Профессорлар С.А.Стуков (2.25-34б) ва А.Л.Бавдейларнинг фикрича (3.30-31б) Россия федерациясида аудиторлик фаолияти билан шугулланишга олий иктисодий маълумот булган кимсалар учун камида 3 йил, урта иктисодий маълумотга эга булганлар учун эса камида 5 йил амалий тажрибаси булгандагина рухсат бериш лозим.
Аудиторлик фаолиятини тартибга солувчи меьёрий хужжатларга кура Узбекистон республикасида аудиторлик фаолияти билан факат олий маьлумотли ва молия,бошкарув,бухгалтерия хисоби хамда назорат сохаларида камида 5 йиллик амалий иш тажрибасига эга булган мутахассислар шугулланиши мумкин.(4.174б).
Аудиторга куйиладиган кейинги талаблардан бири уни дог тушмаган обру ва мавкега эга булишидир. Бу шартнинг ахамияти жуда катта. Чунки бу талабга аудитор фаолият билан шугулланиш даврида доимо риоя килиши лозим. Касбга хос булмаган ёки унинг обрусини туширишга сабаб булувчи харакатлар килган аудитор аудиторлар палатасининг "Аудитор этикаси комитети" томонидан лицензиядан махрум килиниши мумкин.Америка дипломли жамоатчи бухгалтерлар институти томонидан ишлаб чикилган 501 коидага биноан аудиторлик касбининг обрусини туширишга сабаб булувчи холатларга куйидагилар кириши мумкин :
а) мижозни талаб килишига карамай унга текширув пайтида ишлатилган китоблар ва ёзувларни кайтаришдан бош тортиш (мижоз
хизмат хакини туламаган булса хам);
б) келиб чикиши ,баданининг ранги, дини жинси ёки миллати каби белгилар буйича узгаларни камситиш оркали касбнинг обрусини тукиш ;
в) давлат томонидан белгиланган аудиторлик текширувини утказганда, мижоз аник топширик беришига карамай давлат аудиторлик андозалари ва меъёрларига риоя килмаслик;
г) бухгалтерия хисобвароклари ва молиявий хисоботларга сохталаштирилган ва ноаник ёзувларни килиш ёки шунга рухсат бериш ва бошкалар (5.77б).
Айрим мамлакатларда аудиторлик фаолияти билан шугулланиш истагини билдирган шахсларга ёш нуктаи назариядан хам талаблар куйилади. Мисол учун АКШда олий ёки урта махсус маълумотга эга булган мутахассис аудиторлик фаолияти билан шугулланиши учун унинг ёши 21 ёшдан, Францияда 25 дан,Чехияда эса олий маълу мотлилар учун 35,олий маълумоти булмаганлар учун эса 40 дан кам булмаслиги керак.Германия, Россия, Узбекистонда эса мавжуд конуний хужжатларга кура аудиторларга ёш нуктаи назаридан чегара куйилмаган.Узбекистон республикасида аудиторлик фаолиятини тартибга солиш билан шугулланувчи ташкилотлар ушбу масала буйича хам уз муносабатини билдиришлари лозим деб хисоблаймиз. Бизнинг фикримизча олий укув юртларидаги хозирги укитиш даражаси, бухгалтерия хисоби, хисобот ва аудитни жахон андоза- лари буйича узбек тилидаги адабиётларнинг камлиги, айникса вилоятларга бу йуналишдаги янгиликларнинг етиб боришининг кийинлиги ,ушбу сохада хали етарли тажрибанин йуклиги ва шунга кура касб обрусини саклашни хисобга олиб Узбекистон республикасида аудиторлик билан шугулланувчи шахслар ёшини пастки чегарасини белгилаб куйиш максадга мувофик деб хисоблаймиз.Бизнинг фикримизча бу ёш 26 дан кам булмаслиги керак ва бунда даьвогарнинг амалий иш тажрибаси мутахассислик буйича камида 5 йилни ташкил килиши лозим. Фикримизни кандай асослаймиз? Аксарият укувчилар урта мактабни 17 ёшда тамомлайдилар.Агар улар уша йили олий укув юртига киришга мувоффак булсалар 4 йилдан кейин дипломли
мутахассис булиб етишадилар.Лекин назарий билимнинг узи сифатли аудиторлик текширув утказиш учун кифоя эмас. Демак у бирор бир корхонада хисоб-китоб ёки солик ишларида тажриба орттириши керак. Иктидорли мутахассис бизнинг фикримизча 5 йилда уз ишининг анчагина икир-чикирларини билиб олиши мумкин.
Фаолият бошлаш учун аудиторга куйиладиган талаблардан яна бири уни аудиторлар палатаси ёки бошка обрули ташкилотлар томонидан белгиланган дастур асосида малака имтихонларини топширган, бу тугрисида шаходатнома олган ва махсус рухсатнома (лицензияга) эга булган булишлигидир.
АКШда булажак аудиторлар : бухгалтерия хисоби назарияси;
бошкарув ва молиявий хисоб; аудит назарияси ва амалиёти; корхоналар иктисоди ва молия каби фанлардан малака имтихонлари топширадилар.
Европа хамкорлиги кенгаши узининг 1984 йил 10 апрелда булиб утган йигилишининг 8-курсатмасида умумий бозор давлатлари доирасига кирган мамлакатларда фаолият курсатиш хукукига эга булиш учун аудиторлар: аудиторлик иши ; йиллик хисобот тахлили; бирлаштирилган (консолидированный) хисобот ; бошкарув хисоби ва ички назорат тизими курсатмалар ва андозалар; ракобат; солик, гражданлик,тижорат, мехнат ва сугурта хукуки ;
ахборот тизимлари; корхоналар,тармоклар иктисоди; молия ; математика ва статистикадан мукаммал билимга эга булишлари ва шу фанлардан имтихон топширган булишлари керак, деган талабни куйди ва уз хамкорларига шу руйхат асосида малака имтихонларини ташкил килишни таклиф килди.
Германияда мутахассислик имтихонлари тегишли блокларга ажратилган: Буларга куйидагилар киради:
1. Аудиторлик иши ;
2. Корхоналар ва тармоклар иктисоди ;
3. Микро ва макроиктисодий сиёсат асослари ва молия;
4. Хужалик хукуки ;
5. Солик хукуки
Имтихонлар таркибига давлатнинг юкори иктисодий идоралари нинг,саноатчилар доираси ёки савдо-саноат палатасининг еки шунга ухшаш ташкилотларнинг биттадан вакили ва иккита аудитор кирган камида 15 йиллик амалий тажриба ва бухгалтерия хисоби, аудиторлик иши, конунчилик, солик сохалари буйича мукаммал билимга эга булган комиссия томонидан кабул килинади.
Россия халк хужалиги академияси кошидаги халкаро олий бизнес мактабининг "Эккаунтинг ва аудит маркази" директори профессор Н.П.Кондраковнинг фикрича олий иктисодий институтлар ва университетларни тамомлаган мутахассислар, ёки урта махсус таълимга эга булиб амалиётда узок йиллардан бири ишлаётган амалиёт ходимлари аудиторлик дипломига эга булишлари учун махсус дастур асосида тайёрланган курсни утишлари лозим. Бу курс куйидаги фанлар блоклари буйича ташкил этилади :
1. Бозор муносабатлари ва хужалик юритишининг янги шакллари ( 30 соат );
2. Хужалик хукуки ( 30 соат );
3. Солик хукуки ( 30 соат ) ;
4. Аудит ( 80 соат ) ;
5. Бухгалтерия хисоби ва хисобот ( 60 соат ) ;
6. Хужалик фаолиятини тахлили ( 40 соат );
7. Халкаро хисоб асослари ( 30 соат );
8. Корхоналарга банк хизмати курсатиш (20 соат ) ;
9. Бухгалтерия хисоби,хужалик фаолияти тахлили ва аудитни компь-ютерлаштириш ( 80 cоат )
Дастур буйича умумий соатлар микдори 400 соатни ташкил килади ва буни узлаштириш 11 хафтага мулжалланган. Шундан бир хафтаси амалиёт билан танишиш ва бир хафтаси имтихонлар топширишга ажратилган.Бундан ташкари тингловчилар курс охирида аудит, бухгалтерия хисоби ва хужалик фаолияти тахлили буйича битирув ишлари ёзишлари лозим.
Коидага кура юкорида тилга олинган давлатларнинг барчасида малака имтихонларини муваффакиятли топширган аудиторларга махсус шаходатнома берилади ва улар уша давлатнинг аудиторлар руйхатига киритилади.Бу холат аудиторлик фаолияти билан шугулланиш хукукини берувчи рухсатнома (лицензия ) олиш имконини беради. Рухсатнома (лицензияни) Россия Федерацияда Молия вазирлиги ва унинг рухсати билан федерация таркибидаги республика, улка, вилоят, автоном вилоят, автоном округ,Москва ва Санкт-Петербург молия идоралари бериш хукукига эгадирлар. Узбекистон республикасининг "Аудиторлик фаолияти тугрисидаги конунининг 4- моддасига кура аудиторлик фаолияти билан
шугулланиш хукукини берувчи рухсатнома (лицензия ) Узбекистон республикаси аудиторлар палатасининг розилиги билан Узбекистон республикаси Адлия вазирлигидан руйхатдан утган аудиторлик фирмасига берилади. Аудиторлик фаолияти билан шугулланиш учун рухсатнома (лицензия) лар бериш Узбекистон республикаси Президенти хузуридаги Вазирлар махкамаси томонидан белгиланади.
Буюк Британияда аудиторлик фаолияти билан шугулланиш учун олий ёки урта махсус маълумотли булиш,малака имтихонларини топшириш етарли эмас. Аудитор булардан ташкари "олий мартабали бухгалтер" унвонига эга булиши ва мустакил касб эгаси ёки аудиторлик фирмасининг хизматчиси сифатида бирор бир касб ташкилотининг аъзоси булиши лозим.
"Олий мартабали бухгалтер" ёки "олий малакали бухгалтер"унвонини олиши осон эмас. Бунинг учун университет ёки институтни тамомлаш ёки катта тажрибали амалиётчи булиш етарли эмас, даъвогар булардан ташкари касб сертификациясидан утиши лозим. Америкада бу иш куйидаги уч йуналиш буйича амалга оширилади: молиявий хисоб,бошкарув хисоби, ички аудит.Сертификат олиш дастурида молиявий хисоб буйича: аудиторлик иши, хужалик хукуки, хисобнинг назарий муаммолари, хисобнинг амалиётга тадбик килиш аспектлари; бошкарув хисоби буйича: бизнес иктисоди ва молияси,бихивиоризм* назарияси, бошкарувнинг ташкилий ва психологик аспектлари; хисоботни тузиш; аудиторлик текширувини утказиш, соликка тортиш коидалари ички хисобот ва унинг тахлили, карор кабул килиш,моделлаштириш ва ахборот тизимлари назарияси ; ички аудит буйича эса: ички аудит назарияси ва амалиёти, бошкарув, микдорий усуллар ва ахборот тизимлари, хисоб мо-
лия ва иктисод саволлари каби йуналишлар буйича билим бериш кузда тутилган.
Сертификациялаш курсини муваффакиятли тамомлаган тингловчи молиявий хисоб (Certified Public Accountant,CPA ); бошкарув хисоби (Certified Management Accountant, CMA)ва ички аудит (Certified Internal Auditor, CIA,) буйича мутахаcсис сифатида махсус сертификат олади.
Бу холатни Узбекистон республикасида аудиторлар тайёрлаш жараёнида хисобга олиш зарур деб уйлаймиз.Масаланинг мохияти шундаки, хозирги кунда республикада купчилик иктисодий институтлар ва иктисодиет Университети "Аудит" мутахассислиги буйича мутахассис тайёрламокдалар.Бу йуналиш буйича укиётган талабалар битирув имтихонларини топширгач "Аудитор" мутахассислигига эга буладилар.Коидага кура бу мутахассислар бирор бир корхонага бориб уз ишларини бошлашлари керак.Лекин ким булиб?
Аудиторлик фирмаси очиш учун шундай битирувчилардан камида ик-
китаси лицензияга эга булиши керак.Аммо бу битирувчиларга (лицензия ) олиш учун касб имтихонлари топшириш учун рухсат бериш керакми йукми? деган савол тугилади.Чунки институт ёки университетни имтиёзли дипломга тамомлаган мутахассис хам хозирги мураккаб шароитда сифатли аудиторлик текшируви утказа олмаслиги аник.Узбекистон республикасининг аудиторлик фаолиятини тартибга солувчи хужжатларида ушбу масалага хам аниклик киритилиб куйилиши лозим.
Бу борада Франция республикаси тажрибасини урганиб чикиш фойдадан холи эмас.Китобхонга тушинарли булиши учун уни кенгрок тарзда ёритиб берамиз.
Францияда аудитор булиш учун даьвогар шахс авваломбор турт йиллик олий маълумотга эга булиши лозим.Турт йил мобайнида талаба иктисод, хужалик хукуки асослари, арбитраж жараёни, мехнат ва солик хукуки, бухгалтерия хисоби,чет тиллар,корхонани ташкил килиш ва бошкариш, молияни бошкариш, амалий математика ва информатика,бошкарувни назорат килиш каби фанлардан билим оладилар. Укув курсини охирида талаба Францияда ёки умумий бозор мамлакатларининг бирида 6 хафтадан кам булмаган укув амали ётини утайди.
Укиш тугагач битирувчи 3 йил мобайнида бирор бир аудиторлик фирмаси ёки хусусий тарзда аудиторлик билан шугулланаётган аудитор кошида аудиторлик ишининг амалий масалаларини урганади. Бунда амалиётнинг бир кисми хорижда утказилиши хам мумкин.Амалиёт уташ учун битирувчи аудиторлик ташкилотининг махаллий булимига ариза бериши лозим.Ушбу идора битирувчининг аризасини кондиришга розилик билдирса,у амалиётчилар руйхатига кушилади. Махаллий аудиторлик идораси битирувчини аудиторликфирмаси ёки аудиторга бириктириб куяди,унга рахбарни белгилайди ва вакти-вакти билан амалиётни уташини назорат килиш учун текширучиларни жунатиб туради.
Амалиёт утказаётган кимса уз рахбарининг курсатмаларини бажариши шарт.Амалиёт коникарсиз утаётган булса у рахбар томонидан тухтатилиб куйилиши мумкин.Рахбар амалиётнинг ишчи томонигагина эмас, балки булажак мутахассисда ахлок сифатларини мужассамлаштириш жараёнига хам жавоб беради.
Амалиёт даврида стажер бажарган ишлари учун маош олиб туради. Амалиёт якунига кура битирувчи битирув иши ёзади, аудит буйича ёзма имтихон топширади, хамда имтихон комиссиясининг сухбатидан утади. Шундан сунг унга тантанали тарзда диплом топширилади ва у мутахассис сифатида миллий ёки махаллий аудиторлар руйхатига киритилади.
Чет эл тажрибасидан ибрат сифатида олишимиз мумкин булган яна бир нарса бу аудитор касамидир. Германияда бу холат аудиторга куйиладиган талаблардан биридир. Аудиторликка даьвогарлар касб имтихонларини муваффакиятли топширганларидан кейин куйидаги мазмунда касам ичадилар :
"Хар нарсага кодир ва хар нарсани билувчи худо номи билан касам ичаманки, мен ута масъулият ва виждонийлик билан бухгалтер-аудитор вазифасини бажараман, текширув давомида олинган маълумотларни ута зукколик билан сир саклайман,аудиторлик текширувлари далолатномалари ва улар буйича хулосаларни софдиллик ва хакконийлик билан тузаман, бу ишда Худо менга ёр булсин" (6.13б).
Бизда анъанага кура инсон саломатлиги учун жавобгар булган тиббиёт ходимлари фаолият бошлашдан аввал уз ишларида софдил булишга, инсон хаётини саклаб колиш йулида бор билим ва тажри-басиларини ишга солишга доимо тайёр туражаклари тугрисида Гиппократ касамини ичадилар. Вахоланки тугрилик, софдиллик аудиторлик ишининг хам мазмунини ташкил килади. Шунинг учун гарб ишбилармон жамоатчилиги аудиторлик касбини ахлок принциплари нуктаи назаридан рухонийдан кейин куядилар.Чунки мижоз корхона (шахс) ва давлат манфаатларини химоя килиниш даражаси аудиторни уз фаолиятига виждон билан ёндашишига бевосита богликдир.
Узбекистон республикасида аудиторлар тайёрлаш тажрибасида аудиторларни фаолият бошлашдан аввал касамёд килдириш анъанасини жорий килиш бу соха мутахассисларининг ахлокий дунёка карашини кенгайишига ва уларда касбни кадрлаш рухини юзага келишига сабаб буладиган холат деб хисоблаймиз.



Download 373,45 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish