Birlamchi rejalashtirishdan boshlab auditning umumiy rejasi va dasturini tuzishga qadar rejalashtirish barcha bosqichlarining o’zaro bog’langan va uyg’un bo’lishi ta’minlanishini taqozo etadi
auditorlar guruhiga o’zaro bog’langan topshiriqlarni belgilash va rejalashtirish bosqichlarini muddatlarhamda xo’jalik yurituvchi turdosh sub’ektlar bo’yicha balansda o’z ifodasini topadi., auditorlik tashkiloti xo’jalik yurituvchi sub’ektning moliya-xo’jalik faoliyatidagi o’zgarishlarni va oraliq auditorlik tekshiruvlar natijalarini hisobga olganholda auditni o’tkazish reja dasturlariga o’z vaqtida tuzatishlarni kiritishi kerak bo’ladi.
rejalashtirish jarayonida auditorlik tashkiloti auditorlik tashkilotining o’zi belgilagan mezonlar asosida audit umumiy rejasi va dasturining maqbul variantini tanlash imkoniyati uchun rejalashtirish ning variantliligini ta’minlashi kerak.
MAVZU. AUDITORLIK TEKSHIRUVI VAQTIDA ICHKI NAZORAT TIZIMINI O’RGANISH HAMDA BAHOLASH
Tekshiriladigan korxona (mijoz) faoliyatini o’rganish (bayon qilish). Auditorlik tekshiruvni rejalashtirish tekshiriladigan korxona faoliyatini batafsil o’rganishdan boshlanadi. Auditor korxona faoliyatini o’rganishdan ikkita maqsadni ko’zlaydi: a) audit o’tkazishni osonlashtirish va sifatini oshirish; b) tekshiriladigan korxona iqtisodini yaxshilashga qaratilgan amaliy maslahat yordami ko’rsatish.
Buning uchun korxona faoliyatiga ta’sir qiladigan ichki hamda tashqi omillar haqida ma’lumotlarni to’plash zarur. Auditor birinchi navbatda e’tibor berish lozim bo’lgan, korxona iqtisodiga ta’sir qiladigan ichki omillarga quyidagilar kiradi: mulkchilik shakli va boshqaruv tuzilmasi, korxonaning qanday maqsadda tashkil etilganligi, korxona faoliyatida amalga oshiriladigan asosiy muomalalar, moliyasi, xodimlari, hisob yuritish siyosati, korxonaning uchinchi shaxslar bilan o’zaro munosabatlari.
Tashqi omillarga mijoz faoliyat qiladigan tarmoq, mamlakatdagi iqtisodiy holat kiritiladi. Korxonalarga nisbatan qo’llaniladigan qonunlar nafaqat mulkchilik shakllariga, balki qarorlar qabul qilish jarayonlarining tashkil etilishi va u yoki bu hujjatlarni imzolash uchun javobgar shaxslarning tarkibiga ham bog’liq. Auditor mulkchilik shakli va tuzilishini o’rganishi uchun quyidagi ma’lumotlarni to’plash zarur:
Buxgalterlik hisobining tashkil etilishini o’rganish (bayon qilish). Auditor korxonaning moliya-xo’jalik faoliyatini tekshirishni boshlashdan oldin buxgalterlik hisobi qanday tashkil etilganligi va yuritilayotganligini o’rganishi lozim.
Korxona hisob siyosatini o’rganish (bayon qilish). Buxgalteriya hisobi va hisobotning tashkil etilishini tekshirish chog’ida hisob siyosati bilan tanishishning maqsadi buxgalteriya hisobini tashkil etishning asosiy tamoillarini va tekshiriladigan korxonaning hujjatlar aylanishi grafigini o’rganish hamda baholashdan iborat. Bunda hisob siyosatini belgilaydigan farmoyish hujjatlarining mavjudligi va tarkibi aniqlanadi.