Қаттиқ жисмларда иссиқлик сиғими

Қаттиқ жисмларда иссиқлик сиғими
Классик физикада панжара атомлари ҳаракати мумтозмеханика қонунларига бўйсунади деб ҳисобланади, яъни атомнинг ўртача энергияси барча эркинлик даражалари бўйича тенг тақсимланади.
Бир эркинлик даражасига тўғри келувчи кинетик энергия kТ/2 га тенг, ҳамда у 3 эркинлик даражасига эга эканлигини ҳисобга олсак, уларга мос келувчи кинетик ва потенциал энергиялари йиғиндиси
ε=ε_кин+ε_пот= kТ (1)
ва тебранаётган атомнинг тўла энергияси
3kТ=ε_a (2)
бўлади.
1 грамм атом миқдордаги атомларнинг тўла энергияси
ε_Na=N_aε_a=3N_akT=3RT (3)
Na-авагадро сони, R-газ доимийси.
Маълумки, қаттиқ жисмнинг иссқлик сиғими –бу Т-ρа 1⁰ га ўзгарганда унинг ички энергияси ўзгариш миқдори, яъни С=dE/dT.
Агар С жисм ҳажми ўзгармаган ҳолда аниқланса С_v=(dE/dT)_v=const, босим ўзгармаганда аниқланса С_р=(dE/dT) _р=const. Тажрибаларни кўрсатишича Cv_­≈C_p(3÷5%). Бу демак
С_м=C_v=dE_Na/dT=3R≈6 кал/мол.град.(4)
бу 1 атомли кристалл қаттиқ жисмлар иссиқлик сиғими (Дъюлонг-Пти қонуни) 2 атомли кристалл учун См=12б 3 атомли кристалл учун С_м≈18кал/мол.град. Паст температураларда (Т<-150⁰ k) бу қонундан четланишлар сезиларли бўлади (расм 4.1) (80 бет).