Atsetilen va aromatik birikmalar asosida sintez

Suvni biriktirish: asetilenga suvni biriktirish reaksiyasiga Kucherov reaksiyasi deyiladi (1881 – yil).

Asetilen simob (II) sulfat katalizatorligida suvni biriktirib sirkaaldegidi (asetaldegid) hosil qiladi.

Bu reaksiyaga gidratlanish reaksiyasi deyiladi.

5. 
   Asetilenga sianid kislotasi birikishi muhim ahamiyatga ega bo’lib, undan sanoatda akrilonitril monomerini olishda foydalaniladi.
   

Akrilonitrildan to’qimachilik sanoatida ishlatiladigan sintetik tola – nitron tolasi olinadi. Nitrontolasi mineral moylar va benzin ta’siriga chidamlidir.

2. 
   Oksidlanish reaksiyasi.
   

Asetilen va alkinlar oson oksidlanadi. Asetilen kaliypermanganat eritmasini rangsizlantiradi.
Kuchli oksidlovchilar ta’sirida asetilendagi uchbog’ning qisman yoki to’liq oksidlanishi sodir bo’ladi:

Asetilen kislorodda ravshan yorug’ alanga hosil qilib yonadi.

Qadimda asetilendan yorug’lik manbalari sifatida foydalanilgan.
Asetilen havoda dudli alanga berib yonadi. Uning havo yoki kislorod aralashmasi portlaydi. Asetilen zarb ta’sirida ham portlashi mumkin, shuning uchun uni atseton eritmasi holida g’ovak materiallarga shimdirib balonlarda saqlanadi va tashiladi.

Polimerlanish reaksiyasi.
Asetilen 450 ^oС da aktivlangan ko’mir ustidan o’tkazilsa, u trimerlanib benzol hosil qiladi.

Bu reaksiyani N. D. Zelinskiy va B. A. Kazanskiylar amalga oshirganlar.
Asetilen 80 ^oC da CH₂Сl₂va NH₄Cl ning HCl dagi eritmasidan o’tkazilsa, dastlab dimer - vinilasetilen, keyintrimer – divinil asetilen hosil bo’ladi.

Bosim ostida asetilen katalizator ishtirokida polimerlanib, siklooktotetroen hosil bo’ladi.

3. 
   Almashinish reaksiyasi.