Ats1-ma’ruza. Kirish. Fanning maqsadi, vazifasi va dolzarbligi. Kommutatsiyalash uskunalarining rivojlanishi Reja

7.4. Ethernet transport tarmoqlari

Lokal hisoblash tarmoqlarida ma’lumotlarni uzatish uchun Ethernet xuddi transport texnologiyasi kabi qaraladi. Ma’lumotlarni uzatish tezligining 10 Mbit/s dan 1 Gbit/s gacha (yaqin kelajakda 10 Gbit/s gacha) oshishi, uzatiladigan axborotlarning narxini pastligi, arxitekturasining nisbiy soddaligi va Ethernet texnologiyasiga Internet provayderlarining va aloqa operatorlarining qiziqishi muvozanatli xizmat ta’minoti bilan bog‘liq. Bunday texnologiyalarning oxirgi ishlab chiqilgan varianti bir necha portlar soniga ega bo‘lgan kommutatorlarni qo‘llashga asoslangan. Bunday kommutatorlar bir vaqtda bir necha portlar orasida kadrlarni uzatishni ta’minlaydi. Natijada kommutatsiyalanuvchi Ethernet texnologiyasida har bir qurilma o‘zaro ajratilgan kanalga va kommutator portiga ega bo‘ladi. Lokal tarmoqlarning turli segmentlari orasida ma’lumotlarni uzatuvchi aloqa kanallarining tezligini ta’minlagan holda, kommutatsiyalash samarali boshqaruv tizimiga ega bo‘lgan yirik tarmoqlarni yaratish imkonini beradi. Lekin alohida kommutatorlar ulanuvchi magistral tarmoqlarni yaratishda juda katta tezlik talab qiladi. Natijada Ethernetning 10 Mbit/s li ko‘pgina segmentlarida oshiqcha yuklama yuzaga keladi va o‘tkazuvchanlik qobiliyatini pasaytiradi.

Bugungi kunda lokal tarmoqlarning 85 % kanal satxidagi Ethernet texnologiyasi bo‘yicha qurilgan. Kanal satxidagi Ethernet ning farq qiluvchi xususiyati, ikki kichik satxlarga: muhitga ulanishni boshqarish (MAS) va mantiqiy kanal boshqarishi (LLC)ga bo‘lishdir. Pastki MAS satxi muhitga ulanish algoritmini, tarmoqdagi ishchi stansiyalarning manzilini aniqlaydi, shuningdek fizik satxni birgalikda qo‘llashni qo‘llab-quvvatlaydi. Pastki LLC satxi quyidagi xizmatlarni qo‘llab-quvvatlaydi:

• 
  ulanishni amalga oshirmaydigan va tasdiqsiz xizmat;
  
• 
  ulanishga mo‘ljallangan xizmat;
  
• 
  ulanishni amalga oshirmaydigan tasdiqga ega xizmat.
  

Texnologiyaning eng asosiy kamchiligi muhitga konkurent ulanish hisoblanadi.. Xuddi shu paytda bu yanauning qurilmalari narxini sezilarli darajada kamaytirish imkonini beruvchi afzalligini ham bildiradi. Bunda lokal tarmoq texnologiyasiga tegishli odatdagi Ethernet da masofaning cheklanishi, optik tolalarni qo‘llash hisobiga bartaraf etiladi. Natijada Ethernet shahar va global tarmoq texnologiyasiga aylanadi. Ethernet texnologiyasi o‘zining rivojlanish jarayonida bir qator evolyusion bosqichlardan o‘tdi va oddiy shina (10 Mbit/s li) arxitekturasidan, tezlikni oshirish hisobiga 10 Gbit/s ) va undan yuqori segmentlarni qo‘llash texnologiyasiga aylandi. Shundan ham bilish mumkinki, Ethernet ning o‘tkazuvchanlik qobiliyati har 5-7 yilda 10 martaga oshib bormoqda. Hozirgi vaqtda 10 Gbit/s li Ethernet (Gigobit Ethernet)fizik satxda DWDM texnologiyasini qo‘llaydi.