Atrof-muhitni muhoemaqilish iqlimshunosligi



Download 3,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/17
Sana23.09.2021
Hajmi3,94 Mb.
#182795
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Bog'liq
Atrof-muhitni-muhofaza-qilish-va-shahar-iqlimshunosligi-II-qism.-S.T.Qosimova

bilan rivojlanmoqda va unga kompozitsiya jihatidan yo ‘naltirilgan:
1  — landshaftli dominant (masalan,  daryoning о ‘rmonlashtirilgan 
vodiy); 2
 — 
dominant ta ’sir mintaqasining shartli chegarasi; 3 — 
ta ’sir mintaqasidagi shahar qurilishlari;  4
 — 
landshaftli dominant 
t a ’sir  m intaqasidan  tashqaridagi  sh a h a r  qurilishlari;  5 — 
shaharning kelgusidagi rivojlanish yo ‘nalishlari.
— 
davlat tab iiy  parklari, q o ‘riq x o n a va zak a zn ik  z o n a ­
lari tashk il 1 ash tirish   u c h u n  y aro q li b o 'lg a n  ta b iiy  h u d u d ­
la r  k irg a n  jo y la r.
R ek reatsio n  h u d u d larg a  b o clgan eh tiy o jn i va tu rli  rek­
reatsion zonalarga h a r b ir darn  oluvchi u c h u n  kerakli m ay- 
d o n   m e ’y o rin i  h iso b la sh n i Q M Q   2 .0 7 .0 1 -9 4  b o ‘y ich a   15 
jadvalga asosan qilinishi lo zim   (1-jadval).
65


1 - j a d v a l
Rekreatsion 
hud ud la ming 
turlari
A JG T  aholining  har 
biri  uchun  maydon 
m e’yori,  m 2
Turli  rekreatsion 
zonalarda  liar  bir 
dam  oluvchi  uchun 
m aydon  m e ’yori,  m 2
Uzoq  muddatli  dam 
olish  zonalari  va 
markazlari
0,8 -   1 /  0,2 -  0,3
2 0 0 - 4 0 0 / 1 5 0 - 3 0 0
Qisqa  muddatli dam 
olish  zonalari  va 
markazlari
1 0 -   1 2 / 2 - 3  
%
100-150/50-100
Kamsuv rayonlarda dam  olish joylarini tashkillashtirish 
uchun  mavjud suv omborlarining atroflaridan  foydalanish 
lozim, hamda A JG T  asosiy shaharlaridan  10—15 km radiusda 
joylashtirilgan rekreatsion foydalanish uchun m o‘ljallangan 
sun’iy suv havzalari yaratish kerak.
Sun’iy suv havzalari qiig‘oq atrofida dam  olish zonalarini 
hosil qilish, mazkur ob’ektlardan foydalanish talabalariga javob 
berishi kerak va tabiiy m uhitni muhofazalash va akvatoriyni 
obodonlashtirish, sayozliklar va botqoqliklami bartaraf etish, 
rekultivasiya bo‘yicha tadbirlar o ‘tkazishni ko‘zda tutish lozim.
III.4.2. Shahar va shahar-atrof rekreasiya zonalari
Shaharning  landshaft-rekreatsion  tizimini  shahar-atrof 
hududining stiuktura-iejaviy yechimi bilan bog‘liq holda loyihalash 
lozim. Shahar-atrof rekreatsion zonaga boradigan transporting 
olisligi 2,5 soatdan oshmasligi kerak. Shahar- atrof landshaft- 
rekreatsion zo n a miqyosida quyidagilar joylashishi kerak:
— 
shahardan tashqari parklar, ko‘chatzorlar va boshqa 
turdagi yashil o ‘simliklar;
66


— d am  olish  uylari, sihatgohlar,  m otel va kem ping- 
lar,  cho'm ilish joylari, jism oniy tarbiya va sport  inshoot- 
lari, turistik, ovchilik va baliq ovlash bazalari, maktabga- 
cha bo‘lgan bolalar muassasalarining sport-sog‘lomlashti- 
rish oromgohlari va dala hovlilari;
—  profilaktik-davolash  muassasalari  (tabiiy-davolash 
omillari mavjud b o ‘lgan hollarda);
— keksalar va nogironlar uy-intematlari;
—jamoat bog‘ va dala hovlilari.
Umumiy foydalanishdagi ko‘kalamzorlashtirilgan hudud- 
laiga bir vaqtda keluvchilaming hisobiy soni gektariga quyidagi 
odam sonidan ortmasligi lozim:
— shahar parklari uchun —  150—200;
— turar-joy rayonlari,  parklari uchun —  100;
— sun’iy ekilgan o ‘rm onlar va tabiiy landshaftli uchast- 
kalar uchun —  10.
Ш .5. Noqulay va shikastlangan hududlarni o‘zlashtirish
Yangi qurilish uchun kerak boMgan hududning 20-25%  
ga yaqinini shaharning ichki rezervlari hisobiga ta’minlanishi 
mumkin.
Shikastlangan  hududlar  o ‘zlashtirilishi  kerak  boMgan 
hududlaming bosh turkumlariga mansubdir.
Shikastlangan  hududlar deb Ja m la n m a la ri yoki ular- 
ning holati (h u d u d n in g  tavsifi)  inson faoliyati natijasida 
ularni bevosita o ‘zlashtirish m obaynida yoki hududiy maj- 
m uani qayta tiklam asdan turib b u n d an  buyon foydalanib 
bo‘lmaydigan darajada buzulishiga aytiladi.
Shikastlangan hududlarni sxema taizida ikki guruhga ajiatish 
mumkin:
—  yer  yuzasi  shikastlanmay  vujudga  kelgan  narsalar 
(to‘kma, qazil malar, terrikonlar);
67


— 
yer y uzasin in g buzulishidan  hosil  b o ‘lgan  shikastla- 
nishlar (egilishlar, o g ‘ishlar, ch o'kishlar).
Shikastlangan  hududlarni  ulam ingyaxlitligiga (hududiy 
butunligiga) va yetarliligiga ham da mavjudliginingdavomiylik 
davriga  (m a s a la n ,  h u d u d n i  g id ro in s h o o tla rn in g   b o sim  
frontining  o ch ilib   ketishida  akvatoriyga  aylanishi,  tuproq 
ko‘chkisi bosganda hududning avvalgi xossalarining yo‘qolishi 
va shu kabilar) ta ’sir etuvchi o ‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan 
shaharsozlik  hosilasidagi  h u d u d   d e b   qaralishi  lozim .  Shu 
m unosabat bilan shikastlangan hududlaiga b ah o  va rivojlanish 
bashorati berishga alohida diqqat-e’tibom i qaratish lozim  (16- 
rasm ),  (2-jadval).'
2-jadval
Hududning  injenerlik-geologik  sharoiti  tavsiflarining 
o‘zgarishiga  ko‘ra  shikastlangan  hududlarning  turlari

Download 3,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish