Atrof-Muhit Kimyosi Juraeva doc

3. Bioximiyaviy ta‘sir natijasida kechadigan kasallik.  

Tashqi  muhitdan  inson  organizmiga  tushadigan  ximiyaviy  moddalar 

neytroximiyaviy  jarayonlar  yo`nalishida  o`zgarib,  jarayonni    ma‘lum  qismida 

modda  miqdori  ta‘sir  ko`rsatadi.  Bioximiyaviy  jarayonlarni  o`rganish  natijasida 

inson harakatiga ta‘sir ko`rsatuvchi ximiyaviy moddalar o`rganiladi. 

Ximiyaviy  moddalarni  inson  organizmiga  tushishini  turli  yo`llari  bor, 

stomatik nafas yo`li orqali, terisi yoki shilliq parda orqali. Shunga ko`ra, ximiyaviy 

modda  ta‘sirini  ko`rsatuvchi  ichki  muhit  yo`nalishini  o`rganish  zarur.  Ba‘zan  bu 

modda qon tomirlarini yemiradi yoki ichki hujayralar to`siqlarini zararlaydi. Agar 

modda miqdori  yetarli  konsentratsiyaga  ega  bo`lsa, uning  ta‘sir  etishi  lokallanish 

darajasiga, biotransformatsiyaga, ya‘ni o`z yo`nalishida uchragan boshqa moddalar 

bilan  o`zaro  ta‘siriga  hamda  jarayonda  uning  yutilish  yoki  ajralib  chiqish 

darajasiga bog`liq. 

Fenilketonurini  inson  organizmiga  tushishi  bioximiyaviy  yo`l  orqali 

uyg`unlashish  natijasida  enzimani  yo`qotadi.  Aminokislotalarni  yemirilishi  orqali 

fenilalanin  tabiiy  ravishda  tirozinga  aylanadi.  Enzimani  yo`qolishi  natijasida 

fenilanin  fenilketonga  aylanadi.  Fenilketon  markaziy  nerv  sistemasini  ishdan 

chiqaradi.  Fenilketonuri  aqliy  yetishmovchilikka  sabab  bo`ladi.  Bioximiyaviy 

fenilketonuri ikki kasallikni: alkaptonuriya va endzomik zobni keltirib chiqaradi

. 

 

   Fenilalanin 

     Fenilalanin