Atrof-Muhit Kimyosi Juraeva doc

3. Nometall minerallar.  

Asbest,  qum,  maydalangan  jinslar  tsement  tayyorlash  uchun  yo`lni 

qoplashda, ko`mir olishda qo`llaniladi. Bu materiallar portlash yordamida olinadi, 

eziladi, omborga olib boriladi va tegishli qo`llaniladigan joyga yuboriladi. Ko`mir 

esa turli aralashmadan tozalash uchun yuvishga yuboriladi. 

 

Qum  va  ohaktoshni  ximiyaviy  qayta  ishlash  natijasida  tsement  va  shisha 

olinadi.  Tsement  ishlab  chiqarishda  maydalangan  ohaktosh  pechda  kuydiriladi, 

natijada mayda oshaktosh changlari chiqadi. Shisha olishda qum va maydalangan 

shisha  siniqlari  pechda  suyuqlantiriladi,  natijada  tutun  va  gazlar    hosil  bo`ladi, 

bular  tarkibida  zaharli  mashsulotlar  karbonatlar,  nitratlar,  xloridlar,  ftoridlar 

bo`ladi. 

 

Bu  barcha  manbalarni  qazib  olish,  maydalash,  tashish  materiallarni 

saqlashda yuqori miqdorda qo`pol va mayda changlar hosil bo`ladi. Bu esa ishlab 

chiqarishda ishchilar uchun jiddiy xavf tug`diradi.